zakroczym@diecezjaplocka.pl
Historia Zakroczymia sięga monarchii wczesnopiastowskiej. Gród wspominany jest w tzw. falsyfikacie mogileńskim z 1065 r. Na podgrodziu znajdował się wówczas prawdopodobnie kościół pw. św. Wawrzyńca, którego różnego rodzaju kontynuacje budowano wielokrotnie, aż do obecnego pochodzącego z 1714 r.
Kościół parafialny pod wezwaniem Świętego Krzyża, wzmiankowany w 1472 r., powstał prawdopodobnie w XIV w., w związku z lokacja miasta. 23 września 1415 r. został dodatkowo uposażony przez księcia Janusza Starszego. Był miejscem obrad sądowych i sejmików ziemi zakroczymskiej. Ta najprawdopodobniej drewniana świątynia spłonęła podczas pożaru miasta w 1511 r.
Obecnie istniejący kościół powstawał etapami od I połowy XVI w. Była to budowla w stylu gotyckim, z różnymi przeróbkami w ciągu wieków. W XVI w. kościół został powiększony, przedłużono nawę główną i dodane dwie boczne. Dwie baszty wskazują charakter obronny i świadczą o łączeniu elementów gotyckich i późnorenesansowych. Renowację i przebudowę kościół przechodził w XVII w., gdy zbudowano kaplice, dobudowano zakrystię i kruchtę. Biskup płocki Jan Gębicki 23 marca 1667 r. poświęcił kościół z obrazem Matki Boskiej Łaskawej, czczonym jako łaskami słynący. W 1738 r. wspominano siedem ołtarzy, zaś w 1818 r. było ich już dziesięć. Świątynia znajdowała się wówczas w złym stanie, w związku z czym dzieło odbudowy podjął z parafianami ks. Gabriel Melchior Gawroński, kończąc je w 1823 r. W połowie XIX w. było osiem ołtarzy. Wiele prac remontowych przeprowadził ks. Józef Osiecki, organizując ponowną konsekrację 1 listopada 1867 r. przez biskupa płockiego Wincentego Chościak Popiela. Kolejne prace prowadził ks. Władysław Turowski.
We wrześniu 1939 r. kościół stał się celem strzałów żołnierzy niemieckich, w wyniku czego uległ ogromnym zniszczeniom. Życie parafialne przeniesiono do kościoła ojców kapucynów. Po wojnie, w 1945 r. prace remontowe rozpoczął ks. Piotr Skura, który przez wiele lat z parafianami pracował nad odbudową. W latach 1945-1949 kościół został odbudowany pod kierunkiem architekta Michała Szymańskiego, według projektu architekta Stefana Putowskiego. Konsekracji kościoła dokonał biskup płocki Tadeusz Paweł Zakrzewski w 1949 r. Budowla obecnie jest w stylu gotycko-renesansowym, ma trzynawowy korpus w kształcie prostokąta, zewnątrz opięty uskokowymi skarpami. W ołtarzu głównym obraz Matki Bożej Łaskawej z około 1663 r., namalowany przez Jeremiasza z Warszawy. Ołtarze boczne poświęcone św. Barbarze i Matce Bożej Różańcowej. Witraże w oknach wykonano w latach 90. XX w. Po II wojnie światowej sprowadzono do kościoła szesnastogłosowe organy firmy Schlag & Söhne op. 737 z ok. 1905 r., obecnie nieczynne, zastąpione instrumentem elektronicznym.
W ostatnich latach wykonano następujące remonty: gruntowne malowanie wnętrza kościoła, montaż świetlenie kościoła zewnątrz i drogi prowadzącej do kościoła, zakup pieca olejowego i założenie instalacji grzewczej w kościele, nowe nagłośnienie. dostosowanie prezbiterium do wymogów liturgii. Ponadto położono kostkę brukową na części cmentarza grzebalnego.
Wspomniany kościół św. Wawrzyńca funkcjonował na miejscu dawnej kaplicy grodowej, w 1498 r. znajdował się na przedmieściu zakroczymskim. W XVI w. otrzymał boczną kaplicę fundacji Trębskich herbu Łada. Około 1547 r. wzniesiono kościół drewniany, zaś w XVII w. dobudowano do niego kaplicę św. Anny z fundacji Adriana i Hieronima Gołyńskich. Obecny, murowany, jednonawowy, wzniesiono w 1714 r. W 1757 r. Józef Młocki, starosta zakroczymski, rozbudował kościół o nawy boczne i wzniósł klasztor dla zakonników, działających w Zakroczymiu od 1756 r. W 1892 r. ojców kapucynów przeniesiono do Nowego Miasta nad Pilicą, zaś do Zakroczymia wrócili w 1932 r. Ks. Antoni Więckowski, proboszcz zakroczymski, i o. Czesław, kapucyn, zostali aresztowani w 1940 r., zginęli zaś w Działdowie. Także kolejny duszpasterz, o. Cyryl, został zamordowany w 1944 r. w Pomiechówku.
Od XVI do XVIII w. istniał w Zakroczymiu kościół szpitalny pw. Świętego Ducha, ufundowany przez księżnę Annę wraz ze szpitalem. Spłonął w czasie pożaru miasta około 1770 r., po którym nie został już odbudowany.
Proboszcz
Wikariusz