Gołymin, Parafia pw. św. Jana Chrzciciela

Parafia pw. św. Jana Chrzciciela powstała pod koniec XIV w. z fundacji Sasina, marszałka księcia Janusza. Pierwszy kościół uposażył prawdopodobnie Paweł, podstoli ciechanowski, ok. 1400 r. Pierwsza wzmianka o kościele murowanym pochodzi dopiero z 1458 r. Wzniósł go prawdopodobnie Paweł z Gołymina, długoletni prepozyt pułtuski. Wieś była własnością Gołymińskich do połowy XVII w., gdy przeszła w posiadanie Krasińskich, którzy z kolei w połowie XVIII w. podarowali ją kanonikom regularnym z Czerwińska, tworząc prepozyturę w Krasnem.

Budowa obecnego kościoła murowanego miała miejsce w połowie XVI w. Według informacji z 1756 r. kościół był w złym stanie i wymagał remontu. Jego stan pogorszył się jeszcze po bitwie pod Gołyminem w 1806 r. Gruntowne remonty przeprowadzono w latach 1815-1816 w stylu gotyku angielskiego, być może według projektu architekta Bolesława Pawła Podczaszyńskiego. Przed 1935 r. przeprowadzone zostały poważne remonty według projektu architekta Brunona Zborowskiego: w prezbiterium wykonano pozorną kolebkę, wykrojono łuk tęczowy i sprawiono nowy, pseudoempirowy ołtarz główny. W ołtarzu głównym Matka Boska z Dzieciątkiem z XVII w., z herbem Prawdzic, w sukienkach ze srebrnej blachy (odnowiony w 2007 r.). W kościele znajduje się epitafium gen. Karola Zielińskiego (zm. 1835), członka władz centralnych w czasie powstania listopadowego, zaś na cmentarzu przykościelnym jego grobowiec. Polichromię wnętrza wykonano około 1930 r., obecną malaturę natomiast w latach duszpasterzowania ks. Jerzego Szczepanik. W 1898 r. Jan Szrejbert z Włocławka wykonał dziewięciogłosowe organy o trakturze mechanicznej i wiatrownicach stożkowych. Prospekt wykonano według tablicy IX z wzornika Augusta Graefa z 1873 r.

Po wojnie przeprowadzono remonty w 1946 i 1966 r. Obok kościoła dzwonnica drewniana, konstrukcji słupowej, oszalowana, z II połowy XVIII w. W ostatnich latach podjęto wiele prac remontowych i renowacyjnych świątyni oraz jej otoczenia: przeprowadzono renowację obrazu Matki Boskiej Gołymińskiej i chrzcielnicy, odnowiono prezbiterium i pomalowano wnętrze świątyni, sprawiono nowe meble do zakrystii, zamontowane zostały trzy nowe witraże z wizerunkami: Sługi Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego, bł. ks. Jerzego Popiełuszki i św. Stanisława Kostki, wyremontowano i pomalowano dach na kościele, przygotowano parking przy świątyni oraz utwardzone zostały alejki na cmentarzu.