Dłutowo, Parafia pw. św. Wawrzyńca

Parafię pw. św. Wawrzyńca w Dłutowie datuje się na XIII w. W XIII-XIV w. Dłutowo uzyskało prawa miejskie, potwierdzone w 1532 r. W 1576 r. znajdowało się w spisie miast, ale już w 1578 r. funkcjonuje jako wieś. W 1994 r. nazwę Dłutowo zastąpiono nazwami: Stare Dłutowo – Wieś i Nowe Dłutowo – Wieś. W 1401 r. biskup płocki Jakub Korzkwi erygował kościół, zapewne z fundacji Jana z Ciechomic. W 1435 r. biskup płocki Stanisław Pawłowski herbu Pierzchała darował proboszczowi dziesięcinę z Poniatowa. W 1598 r. drewniany, konsekrowany kościół pw. św. Wawrzyńca był notowany jako malowany wewnątrz. W głównym ołtarzu znajdowało się Zdjęcie z krzyża, a dwa ołtarze dedykowano świętym: Mikołajowi i Wawrzyńcowi. Kościół oraz całą wieś spalili Szwedzi w 1658 r. Kolejną świątynię wybudował ok. 1690 r. Kazimierz Rudziński, późniejszy kasztelan czerski. Remontowano ją ok. 1740 r. Oprócz ołtarza głównego znajdowały się w niej dwa boczne, ku czci św. Anny (związany z bractwem, reaktywowanym w 1744 r.) oraz Niepokalanego Poczęcia NMP. W 1774 r. ufundowano nowy ołtarz główny. Kościół remontowano w 1856 r., jednak rozebrano go w 1894 r.

Obecny, murowany kościół, staraniem ks. Wiktora Mieczkowskiego i kolatora Lucjana Wrotnowskiego, według projektu Stefana Szyllera z 1893 r., został wzniesiony w latach 1894-1895. Neogotycka, halowa świątynia z transeptem ma sklepieni wsparte na czterech kamiennych kolumnach, posiada dwie nierównej wysokości wieże. Na początku XX w. wykonano trzy neogotyckie ołtarze. W głównym umieszczono wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej i rzeźby świętych, zaś na zasłonie obraz św. Wawrzyńca z końca XVIII w. Boczny ołtarz św. Anny z obrazami św. Anny, św. Marii Magdaleny oraz świętych: Stanisława Kostki, Walentego i Floriana; w drugim ołtarzu Serca Jezusowego figura Chrystusa oraz obraz Ukrzyżowanego oraz wizerunki świętych: Mikołaja, Felicji, i Kazimierza. W kaplicy pod wieżą ołtarz z obrazem Madonny, namalowanym przez Józefa Chełmońskiego. Konsekracji kościoła pw. św. Anny dokonano 24 maja 1905 r. biskup płocki Apolinary Wnukowski. Polichromię rozpoczętą w 1939 r., ukończył w 1947 r. J. Wawrzyński. W 1907 r. dziesięciogłosowe organy zbudował Dominik Biernacki z Dobrzynia nad Wisłą (filia w Łucku).

Na cmentarzu znajduje się klasycystyczna kaplica grobowa rodziny Tabęckich z ołtarzem (1852 r.). W ostatnim czasie rozbudowano cmentarz parafialny (2015 r.).

Na terenie obecnej parafii istniała niegdyś parafia Nick, erygowana zapewne przez biskupa płockiego Jakuba z Korzkwi (Kurdwanowa) na początku XV w. z fundacji Prawdziców z Baboszewa i Brześcia. Należały do niej wsie: Nick, Taborki, Wronka i Wylazłowo. W 1598 r. notowany był drewniany kościół, w 1730 r. nabożeństwa w nim odprawiał proboszcz z Dłutowa. W XVIII w. biskup płocki Józef Piotr Eustachy Szembek przyłączył parafię Nick do parafii Dłutowo.