Chociszewo, Parafia pw. św. Leonarda

Parafię w Chociszewie erygował 4 lutego 1452 r. biskup płocki Paweł Giżycki herbu Gozdawa z fundacji swojego brata Wincentego, marszałka księcia Bolesława. Należała do niej tylko wieś Chociszewo, wyłączona z parafii miączyńskiej. Kościół pw. Wniebowzięcia NMP i świętych Erazma i Leonarda zbudowano w XVI w. z fundacji Kryskich; świątynia istniała prawdopodobnie do XVIII w., ale uległa ruinie z powodu jej opuszczenia. Kolejny kościół wzniesiono około 1740 r. z fundacji Władysława Łaźniewskiego, cześnika zakroczymskiego, który oddał go kanonikom regularnym z Czerwińska. Także tek kościół uległ zniszczeniu około 1830 r.

Obecny kościół zbudowano w latach 1830-1835 z fundacji Szczepana Miszewskiego. Został poświęcony przez ówczesnego proboszcza, ks. Józefa Nowakowskiego, w styczniu 1836 r. Remontowano go i przebudowywano w 1878 r. kosztem Jozafata Zawidzkiego. Świątynia była czynna w czasie II wojny światowej. Kolator Onufry Lewocki był fundatorem murowanej plebanii i organistówki. Parafia mocno ucierpiała od wojsk rosyjskich w 1915 r. Z parafii Chociszewo w 1975 r. wydzielona została parafia Smoszewo.

Jest to budowla drewniana, orientowana, konstrukcji zrębowej, z wieżą. Wyposażony jest w ołtarz główny późnorenesansowy, w typie niderlandzkim, z ok. 1605 r., z fundacji Jana Zamoyskiego, opata benedyktynów w Płocku, późniejszego arcybiskupa lwowskiego. W ołtarzu umieszczony jest obraz Matki Bożej Częstochowskiej w drewnianej, pozłacanej sukience z II połowy XIX w. oraz obrazy: św. Leonarda i Złożenie do grobu z początku XVII w. Ołtarz boczny po prawej stronie z obrazem Ukrzyżowania (1616 r.). Figura Chrystusa ukrzyżowanego na belce tęczowej z początku XVII w. Ołtarz boczny po lewej z obrazem św. Józefa Opiekuna z 1862 r. autorstwa Floriana Lipińskiego, który namalował również obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej (1869 r.) na zasuwie ołtarza głównego. Drewniane, pozłacane tabernakulum w kształcie wiązki zboża z III ćwierci XIX w. Przy wejściu do kościoła figura Ukrzyżowanego w stylu gotyku ludowego (XV/XVI w.) oraz kropielnica granitowa z tego okresu. W 1887 r. siedmiogłosowe organy wybudował Bogumił Bynert z Rypina.

Na terenie obecnej parafii Chociszewo istniała dawniej parafia w Miączynie z kościołem pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, erygowana prawdopodobnie w XIV w. Kościół spłonął w 1804 r., a Miączyn w 1778 r. włączono do parafii Chociszewo. Być może wioska Wychódźc była miejscem przeprawy hufców Jagiełły przez Wisłę po słynnym „moście na łodziach”, zarówno w 1410 r. jak i w kolejnych latach. Świadczyć może o tym królewski dokument wystawiony 16 lipca 1419 r.

Gruntowny remont kościoła przeprowadził ks. Stefan Kocot w 1989 r. Kolejny remont wykonano staraniem ks. Jerzego Antoniego Zdunkiewicza i parafian w 2018 r. (renowacja elewacji zewnętrznej i konstrukcji całej budowli). Wykonano wówczas także schody granitowe na zewnątrz, odnowiono stacje Drogi krzyżowej, zbudowano parking i nową bramę od frontu kościoła. Na cmentarzu parafialnym została położona kostka brukowa, zbudowano ołtarz polowy i część nowego parkanu.