Św. Cyryl i św. Metody byli misjonarzami, którzy podjęli się misji chrystianizacji na terenie Państwa Wielkomorawskiego w IX wieku n.e. Państwo Wielkomorawskie powstało ze zjednoczenia plemion zamieszkałych w dorzeczu Dyi i Morawy. Rościsław, który wówczas rządził krajem, chcąc uniezależnić się od Królestwa Wschodnio – Frankijskiego, w celu chrystianizacji swojego państwa, zwrócił się o pomoc do cesarza bizantyńskiego Michała III.
Z misją chrystianizacji wysłano dwóch braci: Konstantego (późniejszego Cyryla) i Metodego, mnichów znających język słowiański. Dlatego udając się na misję, zabrali ze sobą pisany głagolicą słowiański przekład Pisma Świętego. Na swojej drodze spotkali opór duchowieństwa niemieckiego. Dlatego też w celu wyświęcenia nowych kapłanów, misjonarze nie zwrócili się do Episkopatu Bawarskiego, ale udali się w 868 roku do Rzymu. Po wielu trudnościach (pomówienia ze strony duchowieństwa niemieckiego i niechęć do przybyszów z Bizancjum), uczniowie Cyryla i Metodego zostali wyświęceni, a liturgia słowiańska oficjalnie zatwierdzona. Metody został wyświęcony na arcybiskupa. Konstanty pod imieniem zakonnym Cyryl, zakończył życie w jednym z rzymskich klasztorów w 869 roku.
Dalsze losy Państwa Wielkomorawskiego były burzliwe, w wyniku wewnętrznych konfliktów i uzurpowania władzy przez monarchię karolińską oraz episkopat bawarski. Metody, jako arcybiskup został uwięziony w klasztorze. Rzym podjął interwencję, jednak po odzyskaniu wolności episkopat bawarski oskarżył Metodego o herezję. Po jego śmierci w 885 roku, kościół na Morawach przejął Rzym. Samo Państwo Wielkomorawskie upadło w 906 roku, w wyniku wewnętrznych ruchów dezintegracyjnych i najazdów madziarskich.
W 1969 roku w wyniku starań UNESCO, obchodzono 1100 rocznicę śmierci Cyryla. 31 grudnia 1980 roku, papież święty Jan Paweł II, ogłosił św. Cyryla i Metodego współpatronami Europy (obok św. Benedykta, św. Brygidy Szwedzkiej i św. Katarzyny ze Sieny), w 1985 roku poświęcił im encyklikę „Slavorum apostoli”. Święto liturgiczne w Kościele Katolickim obchodzone jest 14 lutego, w rocznicę śmierci św. Cyryla. Relikwie św. Cyryla przechowywane są w Salonikach, miejsce spoczynku św. Metodego nie jest znane.
Uczniowie Cyryla i Metodego kontynuowali ich dzieło, po burzliwych konfliktach w Państwie Wielkomorawskim schronili się w Bułgarii. Tam opracowany został alfabet, wzorowany na alfabecie greckim i głagolicy, który na cześć Cyryla nazwano cyrylicą. W ikonografii apostołowie Słowian przedstawiani są jako biskupi greccy lub łacińscy, czasem trzymają w ręku model kościoła, innymi atrybutami są: krzyż, księga, kielich, zwój z alfabetem słowiańskim.
W zbiorach Muzeum Diecezjalnego nie ma śladu po św. Cyrylu i Metodym , natomiast mamy ciekawe zbiory związane ze św. Walentym – hermę oraz obraz olejny, a także z patronką Europy św. Brygidą, tj. Objawienia św. Brygidy, rękopis z początków XV wieku.
