Gdy Adwent puka do serc

W Galii zaś począwszy od VI wieku liturgia, pod wpływem gallijsko – irlandzkich mnichów, rozwijała się inaczej niż w Rzymie. Znano tam sześciotygodniowe przygotowanie, które rozpoczynało się już w dniu św. Marcina i miało silny rys eschatologiczny podkreślający sąd nad światem w czasie ostatecznym. Adwent był zatem okresem przygotowującym do powtórnego przyjścia Chrystusa w  chwale. 

W wiekach średnich te dwa aspekty okresu przeniknęły się. Oprócz tego od 1570 roku (wydanie Mszału Pawła V.) utrwalał się rzymski zwyczaj obchodzenia Adwentu podczas czterech niedziel (tygodni) adwentowych w całym Kościele Zachodnim. Dzisiaj czas ten ma dla nas dwojaką wymowę: jest pamiątką oczekiwania na pierwsze przyjście Chrystusa na świat w ludzkim ciele i przygotowaniem do Uroczystości Bożego Narodzenia, oraz oczekiwaniem na drugie Jego przyjście w czasach ostatecznych: „Okres Adwentu ma podwójny charakter. Jest okresem przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego, przez którą wspominamy pierwsze przyjście Syna Bożego do ludzi. Równocześnie jest okresem, w którym przez wspomnienie pierwszego przyjścia Chrystusa, kieruje się dusze ku oczekiwaniu Jego powtórnego przyjścia na końcu czasów” (ONRKiK 39). Ów podwójny charakter zaznaczony jest wyraźnie w prefacjach na pierwszą (do 16 XII) i drugą część Adwentu (17-24 XII): „On przez pierwsze przyjście w ludzkiej naturze spełnił Twoje odwieczne postanowienie, a nam otworzył drogę wiecznego zbawienia. On ponownie przyjdzie w blasku swej chwały, aby nam udzielić obiecanych darów, których, czuwając, z ufnością oczekujemy” (1 pref. Adw.); „On pozwala nam z radością przygotować się na święta Jego Narodzenia, aby gdy przyjdzie, znalazł nas czuwających na modlitwie i pełnych wdzięczności” (2 pref. Adw.). Ten motyw znajdujemy również w każdorazowym sprawowaniu Eucharystii, gdy w aklamacji po konsekracji odpowiadamy: „oczekujemy Twego przyjścia w chwale”, bądź „Chrystus ... powróci”, czy też „oczekując Twego przyjścia w chwale”. Warto także zwrócić uwagę na słowa kończące IV Modlitwę Eucharystyczną: „O dobry Ojcze, daj nam, swoim dzieciom, dziedzictwo życia wiecznego z Najświętszą Dziewicą, Bogurodzicą Maryją, z Apostołami i9 wszystkimi Świętymi w Twoim Królestwie, gdzie z całym stworzeniem wyzwolonym z grzechu i śmierci będziemy Cię chwalić przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, p[rzez którego obdarzasz świat wszelkimi dobrami”.

Dni ostatniego tygodnia tego okresu mają własne formularze Mszy świętej i Liturgii Godzin. Czwarta niedziela poprzez czytania jest niejako niedzielą Starotestamentowych Ojców i Matki Bożej, oczekujących narodzenia Pana.

Obecnie, inaczej niż w przeszłości,  Adwent nie ma charakteru pokutnego: „Jest okresem pobożnego i radosnego oczekiwania” (ONRLiK 40). Jeśli w niedziele tego okresu nie śpiewa się „Gloria”, to podstawa jest zupełnie inna, niż w okresie Wielkiego Postu. Śpiew Aniołów „Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom, w których sobie upodobał” (Łk 2,14) ma zabrzmieć w noc i dzień Bożego Narodzenia jako nowe radosne przesłanie z nieba.

Te dni zaznaczają się również kolejnym szczegółem: antyfonami „O” występującymi w tekstach oficjum (ant. do pieśni Maryi) i jako śpiew przed Ewangelią. Są one szczególnym bogactwem liturgii i zawierają w sobie modlitewny błagalny żar o przyjście Obiecanego: „O Korzeniu Jessego, który się wznosisz jako znak dla narodów, przed Tobą zamilkną królowie, a ludy modlić się będą do Ciebie, przyjdź nas wyzwolić, już dłużej nie zwlekaj” .