W środku lata, gdy słońce niemalże oślepia i chroni się oczy przed jego światłem, świętujemy zapisane w Ewangeliach synoptycznych Przemienienie Pańskie. Jak podaje Mateusz (17,1-19), Jezus zabrał ze sobą trzech uczniów i zaprowadził ich „na górę wysoką, osobno”. Prawdopodobnie na Górę Tabor wznoszącą się 560 metrów nad poziom morza. „Tam przemienił się wobec nich: twarz Jego jaśniała jak słońce, odzienie zaś stało się białe jak światło”.
Święto liturgiczne ma związek bezpośredni z dedykacją bazyliki Przemienienia Pańskiego na Górze Tabor, które miało miejsce w dniu 6 sierpnia. Na Wschodzie celebrowano to święto w końcu V. wieku. Na Zachodzie pojawiło się w połowie IX wieku przede wszystkim w Neapolu, Hiszpanii i w krajach germańskich. We Francji liturgiczny obchód Przemienienia Pańskiego jest poświadczony w X. wieku. Do jego rozpowszechnienie przyczynili się walnie mnisi z konwentu w Cluny. W Bazylice św. Piotra w Rzymie liturgiczny obchód Przemienienia znany jest od XIII wieku. Papież Kalikst III w 1457 r. rozciąga go na cały Kościół Zachodni, jako dziękczynienie za zwycięstwo odniesione pod Belgradem nad Turkami (1456 r.).
Zgodnie z Mszałem Rzymskim obchodzi się Przemienienie Pańskie na 40 dni przed świętem Podwyższenia Krzyża Świętego (14 IX) interpretując w ten sposób pragnienie Jezusa przygotowania serc uczniów na przyjęcie skandalu krzyża: „On objawił swoją chwałę wobec wybranych świadków, a Jego ciało podobne do naszego zajaśniało niezwykłym blaskiem. W ten sposób umocnił serca uczniów, aby nie ulegli zgorszeniu krzyża, a całemu Kościołowi dał nadzieję, że osiągnie chwałę, którą sam zajaśniał jako jego Głowa” (pref.).
Zainteresowanie chrześcijan zachodnich liturgiami i duchowością Wschodu, pogłębiło spojrzenie na misterium Przemienienia. Ważną rolę odegrało w tym wypadku zwrócenie uwagi na ikony przedstawiające Przemienienie Pańskie.
Jak trzej apostołowie: Piotr, Jakub i Jan nie wiedzieli co powiedzieć i byli zaskoczeni tym, czego byli świadkami, tak egzegeci i teologowie łamali sobie głowy próbując odpowiedzieć na pytanie czy Przemienienie było faktem, czy raczej teologicznym obrazem boskości Jezusa.
W postaci przemienionego Pana objawia się chwała niewidzialnego Boga Ojca i blask Ducha Świętego. Często porównuje się misterium Przemienienia z misterium chrztu Jezusa w Jordanie. W jednym, jak i w drugim wydarzeniu, daje się słyszeć głos Ojca: „To jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie. Jego słuchajcie!”. Obraz Przemienienia Pańskiego ma być zachowany przez Jego świadków aż do zmartwychwstania Chrystusa. Mają go zachować w codziennych trudach życia, nauczania, w prześladowaniu i męczeńskiej śmierci. Mają nieść Chrystusa w sobie, jako zapewnienie ostatecznego zwycięstwa Życia. „Tak jak trzej wybrani Apostołowie, Kościół kontempluje przemienione oblicze Chrystusa, aby utwierdzić się w wierze, a później nie załamać się wobec Jego oblicza zniekształconego na krzyżu” – naucza św. Jan Paweł II w adhortacji „Vita consecrata”. Piękno i bliskość Boga są umocnieniem w czasie ciemności, oparciem w kryzysie wiary.