6 VIII Przemienienie Pańskie

Z dziejów święta
Obchód liturgiczny ma podstawę w dedykacji kościoła na Górze Tabor, która miała miejsce 6 sierpnia. Celebrowane na Wschodzie w końcu V. wieku, święto pojawiło się na Zachodzie w połowie IX. w. w różnych regionach: w Neapolu, Hiszpanii i w krajach germańskich. We Francji spotyka się je w X. w. Benedyktyni z Cluny, mając klasztory w całej niemal Europie, przyczynili się skutecznie do jego rozpropagowania.. Celebrowane w Rzymie od XII. w., zostało rozciągnięte na cały Kościół przez Kaliksta III w roku 1457, jako dziękczynienie za zwycięstwo odniesione nad Turkami 6 sierpnia 1456 r. (Belgrad).
W aktualnym Mszale z 1970 r. Przemienienie Pańskie jest obchodem, który ma miejsce 40 dni przed świętem Podwyższenia Krzyża (14 IX). Przez to szczególne wydarzenie Chrystus pragnął przygotować serca uczniów do spotkania ze skandalem krzyża: „W ten sposób umocnił serca uczniów, by nie ulegli zgorszeniu krzyża, a całemu Kościołowi dał nadzieję, że osiągnie chwałę, którą sam zajaśniał jako jego Głowa” (pref.).
Zainteresowanie chrześcijan na Zachodzie liturgią i duchowością Kościoła Wschodniego, zwróciło uwagę na misterium Przemienienia i wzbudziło rozmiłowanie się w ikonach przedstawiających Przemienienie Pańskie oraz bardziej uroczystą jego celebrację.
W Polsce pierwsza wzmianka o świętowaniu Przemienienia Pańskiego znajduje sie w benedykcjonale katedry krakowskiej z XI w. W Mszale Rzymskim z 1970 r. obchód ma rangę święta. Teksty mszalne z drobnymi zmianami zostały przejęte z Mszału Piusa V (1570 r.). Wprowadzono własną prefację, nową modlitwę po Komunii oraz antyfonę na wejście i Komunię Świętą.
Święto jest szczególnie drogie liturgii bizantyjskiej. Pozostaje w niej w ścisłym związku ze świętem Podwyższenia Krzyża.
Z obchodem Przemienienia Pańskiego związany jest kult obrazów ilustrujących to wydarzenie. W Polsce do najbardziej znanych należy czczony w kościele pod wezwaniem św. Małgorzaty w Nowym Sączu wizerunek pochodzący z XVI w. Stał się on inspiracją do powstania, zwłaszcza na południu kraju, podobnych obrazów.

Misterium
Podobnie, jak trzej apostołowie: Piotr, Jakub i Jan ogarnięci lękiem wobec zaistniałego faktu nie wiedzieli co mówić, tak dzisiejsi egzegeci, teologowie i mistrzowie życia duchowego, znajdują się między zakłopotaniem i zadziwieniem: to jest zbyt piękne, zbyt nadzwyczajne. Dlatego niektórzy pytają: czy to wydarzenie jest rzeczywiste, czy raczej jest to teologia w obrazie?
Wielu egzegetów jest zdania, że Przemienienia nie można ulokować w czasie przed męką Jezusa, lecz po Jego zmartwychwstaniu. Ono byłoby jednym z objawień Chrystusa zmartwychwstałego trzem wybranym uczniom. Miało zaś na celu, jak wspomniano, wzmocnienie wiary uczniów przez objawienie chwały zmartwychwstania; niektórzy, opierając się na apokryfie „Apokalipsa Piotra” wskazują na Górę Oliwną, jako miejsce Przemienienia, najbardziej chwalebnego spośród objawień zmartwychwstałego Pana.
Większość egzegetów, idąc za komentarzami Ojców Kościoła i liturgią, umieszcza Przemienienie w czasie określonym przez Ewangelistów, świadomi że w tym wypadku, jak i w innych, najprawdopodobniej zachodzi różnica między samym wydarzeniem i opowiadaniem o nim a dokładniej między wydarzeniem a trzema opisami, które posiadamy.
Marek (9,2-10) podkreśla tajemniczy charakter Bożego misterium; opisuje scenę Przemienienia jako epifanię Bożego Syna uczniom. Mateusz (17,1-9) akcentuje chrystologiczny charakter wydarzenia, gdy Jezus dotyka leżących na ziemi uczniów i mówi „Wstańcie! Nie bójcie się!” Natomiast Łukasz (9,28-36) ukazuje Przemienienie w relacji, z jednej strony do modlitwy Jezusa („wszedł na górę, aby się modlić”) a z drugiej do Jego męki i Jego odejścia, w którym spotyka się z Mojżeszem i Eliaszem.
Często porównywano wydarzenie Przemienienia z chrztem Jezusa w Jordanie. W jednym, jak i w drugim wypadku dał się słyszeć z obłoku głos Ojca: „On jest moim Synem wybranym. Jego słuchajcie” (Łk 9, 35). Słusznie zwraca się uwagę na przemienienie oblicza Jezusa podczas modlitwy z nawiązaniem do Jego zniekształconego oblicza podczas męki.
Przemienienie na Górze Tabor dokonało sie w klimacie modlitwy – rozmowy Jezusa z Ojcem. Łukasz, który jako jedyny z synoptyków o tym mówi, podkreśla w ten sposób, że modlitwa stanowi przestrzeń, w której objawia się Bóg i w której jest możliwe spotkanie z Nim. Egzegeci zauważają, że niektóre z elementów Przemienienia na górze Tabor przypominają to, co niegdyś stało się z Mojżeszem na górze Synaj, gdy otrzymał od Boga Dziesięć przykazań. Twarz Mojżesza również jaśniała po spotkaniu z Bogiem. Punktem szczytowym opowiadania o Przemienieniu Jezusa jest ogłoszenie, że jest On Synem Boga. Potwierdza to wymownie fakt zniknięcia Mojżesza i Eliasza w momencie, gdy mówi Bóg wskazując, że Jezus jest jedynym pośrednikiem między Nim a ludźmi.
W każdym chrześcijaninie ze zniekształconym nawet obliczem może się dokonać przemienienie.