Renowacja polichromii w prezbiterium XII-wiecznej katedry płockiej

Rozpoczęła się renowacja części bazyliki katedralnej w Płocku. Inwestycja jest współfinansowana z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, jej wnioskodawcą była gmina - miasto Płock. Zadanie zostało również dofinansowane ze środków tej gminy, w oparciu o uchwałę rady miasta, dotyczącą przyznania dotacji „na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w gminnej ewidencji zabytków”.

Całkowita wartość prowadzonej inwestycji, to 3 554 327,31 zł. Wartość dofinansowania inwestycji z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków wynosi 3 483 240,76 zł, natomiast 71 086,55 zł to środki własne miasta Płocka. Planowana data zakończenia inwestycji, to 31 października br.

Ks. kan. Stefan Cegłowski, proboszcz parafii katedralnej pw. św. Zygmunta w Płocku, która włada zabytkiem, przekazał, że główne prace wykonuje firma Monument Service z Torunia. Parafia katedralna podczas renowacji skorzysta też z doświadczenia dr. hab. Sylwestra Piędziejewskiego, prof. ASP w Warszawie.

W katedrze obecnie wykonywane są prace konserwatorskie elewacji budynku w części transeptu i prezbiterium oraz części polichromii wewnątrz katedry. Chodzi o oczyszczenie, uzupełnienie ubytków, wymianę części fug, miejscowe wykonanie zabiegów wzmacniania i dezynfekcji. Część elementów z piaskowca będzie hydrofobiozowana (chodzi o zabiegi, które sprawiają, że powierzchnia staje się odporna na wnikanie w nią wody i zanieczyszczeń). Opisane działania odsłonią oryginalną malaturę i przywrócą piękno pierwotnych założeń kolorystycznych i ikonograficznych. Całość zostanie scalona kolorystycznie.

Dzięki prowadzonej renowacji część katedry płockiej - zachowanego obiektu sakralnego o wielkiej wartości i znaczeniu dla polskiej kultury i dziedzictwa narodowego - zostanie właściwie zabezpieczona. Poza tym „wyeksponowane zostaną walory jednego z najcenniejszych zabytków Mazowsza”.

Murowana bazylika katedralna w Płocku została wzniesiona w latach 1130-1144, z inicjatywy biskupa płockiego Aleksandra z Malonne (dzisiejszej Belgii). Romańską katedrę wzniesiono z cegły i granitu. Była to trzynawowa bazylika z oddzielnym wejściem do każdej nawy, zakończona prezbiterium. Do głównego wejścia prowadziły wykonane w ludwisarni w Magdeburgu dwuskrzydłowe, drzwi ozdobione płaskorzeźbami z obrazami z Biblii (ich oryginał od XV w. znajduje się w Soborze św. Zofii w rosyjskim Nowogrodzie Wielkim).

Przez kolejne stulecia płockiej katedry nie ominęły pożary, rabunki i zniszczenia spowodowane napadami Prusów i Litwinów. Budowla była wielokrotnie odbudowywana, co zmieniało jej wygląd. Obecnie dominują dwa style - gotyk i renesans. W 1903 r. zakończył się gruntowny remont obiektu, ponieważ na murach pojawiły się rysy w wyniku ruchów tektonicznych i podmywania przez wody gruntowe. Rekonsekracji bazyliki po remoncie dokonał w 1903 r. biskup płocki Jerzy Szembek. W 1910 r. papież Pius X wyniósł ją do godności bazyliki mniejszej.

W latach 1904-1914 i w okresie międzywojennym polichromię we wnętrzu świątyni wykonał prof. Władysław Drapiewski, wraz ze współpracownikami. Podczas II wojny światowej bazylika została zbombardowana, a wojska niemieckie zamieniły ją w stajnię i składnicę zboża, zrabowano też dzwony i kosztowności, zniszczono ołtarze. W 1947 r. rozpoczęła się rekonstrukcja kościoła. Obecnie bazylika katedralna płocka jest zaliczana do zabytków architektonicznych I klasy, czyli reprezentacyjnych w skali krajowej.

Katedra wraz z plastycznym i architektonicznym wyposażeniem wnętrza w promieniu 150 metrów jest wpisana do rejestru zabytków i wchodzi w skład historycznego Wzgórza Tumskiego w Płocku. W 2018 r. znalazło się ono na prestiżowej liście Pomników Historii.