Poważne uszkodzenie kaplicy św. Zygmunta spowodowało jej zbombardowanie przez Niemców 5 września 1939 roku. Po prowizorycznych remontach katedra była czynna jeszcze do lutego 1941 roku. Później świątynię zamknięto i zamieniono na skład mebli. Niemcy usunęli także miedziany dach z nawy głównej. Po koniecznych naprawach w 1946 roku katedrę oddano do użytku, a w latach następnych odnowiono polichromię, uszkodzenia wewnętrzne, wstawiono organy i założono centralne ogrzewanie. Mimo tego kaplica św. Zygmunta domagała się gruntownego odnowienia.
„Kaplica św. Zygmunta odzyskała swój pierwotny blask po raz pierwszy od czasów II wojny światowej - twierdzi ks. kan. Stefan Cegłowski, proboszcz parafii katedralnej św. Zygmunta w Płocku. - Bomby, które 5 września 1939 roku Niemcy zrzucili na katedrę, uszkodziły tę kaplicę, uszkodziły także sklepienie nawy bocznej. Odnowienia domagała się też mensa ołtarzowa, poza tym w złym stanie znajdowała się chrzcielnica. Dużo pracy wymagał sufit ze swoją polichromią. Restauracja kaplicy zajęła kilka lat” - podkreśla gospodarz bazyliki katedralnej.
Główną część kaplicy św. Zygmunta – patrona Płocka stanowi ołtarz z wielobarwnego marmuru wykonany w 1913 r. według projektu Stefana Szyllera. Jest to najbardziej skromny ołtarz bazyliki. Nad nim umieszczono wykonany w 1956 r. witraż św. Zygmunta. Na ścianach bliżej wejścia widnieją dwie rzeźby nagrobne: bp. Konstantego Plejewskiego, (zmarłego w 1838 roku) oraz bł. Antoniego Juliana Nowowiejskiego, biskupa płockiego w latach 1908-1941, zamęczonego w obozie niemieckim w Działdowie, beatyfikowanego w 1999 roku. Jednak w tym drugim przypadku to tylko pomnik symboliczny, bowiem ciała abp. Nowowiejskiego nigdy nie odnaleziono.
W kaplicy znajduje się barokowa, XVIII-wieczna chrzcielnica z czarnego marmuru na dwustopniowej podstawie. Ponadto nieopodal wejścia znajduje się obraz Jana Pawła II. Od 2003 r. kaplica oddzielona jest od pozostałej części katedry marmurową balustradą, przeniesioną z prezbiterium.
Kilkuletni remont i restauracja kaplicy św. Zygmunta kosztowała około 210 tysięcy zł, w tym 80 tysięcy przekazali parafianie. Poza tym środki przekazał Urząd Miasta Płocka, Kapituła Katedralna Płocka i diecezja płocka. Kaplicę odnawiali konserwatorzy: Rafał Solski, Piotr Jabłoński i Sylwester Piędziejewski.
Kaplica św. Zygmunta jest czwartą z kolei, którą udało się odnowić. Wcześniej odrestaurowano Kaplicę Najświętszego Sakramentu, Królewską i Sierpskich. Prace te wpisują się w realizowany kompleksowy program odnowienia XII-wiecznej płockiej katedry Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, która jest jedną z pięciu najstarszych w kraju i jedną z trzech, w której spoczywają dawni władcy Polski.
***
Katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Płocku została zbudowana przez biskupa Aleksandra z Malonne w latach 1130-1144. To największa nekropolia Piastów. W bazylice tej spoczywają średniowieczni władcy, książęta: Władysław I Herman oraz jego syn Bolesław III Krzywousty, za których panowania Płock był stolicą Polski. Pochowanych jest również 14. książąt mazowieckich, w tym Bolesław IV Kędzierzawy i Konrad I Mazowiecki. Spoczywają tam też szczątki księżniczki Gaudemundy-Zofii, córki Wielkiego Księcia Litwy Trojdena, żony Bolesława II Mazowieckiego.
Parafia katedralna nosi wezwanie św. Zygmunta, średniowiecznego króla Burgundii, którego szczątki przechowywane są w relikwiarzu ufundowanym w XIV wieku przez króla Kazimierza Wielkiego, a należącym obecnie do skarbca płockiej bazyliki. W XVI wieku biskup płocki Erazm Ciołek wprowadził do herbu tej diecezji barwy niebiesko-złote, nawiązujące do godła Burgundii i symbolicznie podkreślające związek św. Zygmunta z Płockiem, którego stał się on patronem, a także z całym Kościołem.
W 2018 r. katedra wraz z innymi zabytkami Wzgórza Tumskiego, na którym została zbudowana, została wpisana przez prezydenta RP Andrzeja Dudę na listę Pomników Historii.
