Andrzej Rojewski

Jeśli mówi się, że Francja jest ojczyzną nabożeństwa do Serca Pana Jezusa, to obok niej należy wymienić Polskę jako kraj, z którego płynęły do Stolicy Apostolskiej prośby o zaprowadzenie tego nabożeństwa w całym Kościele rzymskim.

"Wielka jest tajemnica naszej wiary”, którą dziś wyznajemy: tajemnica potęgi kruchego chleba, w którym obecny jest Zbawiciel świata. Oto kromka chleba, którym się karmimy. Można ją z łatwością połamać, położyć na dłoń i rozetrzeć drugą dłonią na drobne cząstki, strzepnąć je na ziemię i nie będzie po nich śladu. Gdy jednak zabraknie na stole kruchej i choćby jednej kromki chleba – tracimy nadzieję na przeżycie jutra. By zdobyć chleb, potrafimy oddać wszystkie siły, bo chleb nigdy nie jest twardy. Twardy jest jedynie brak chleba. „Błogosławiony jesteś Panie, Boże wszechświata, bo dzięki Twojej hojności otrzymaliśmy chleb.”

Każdą Mszę świętą, wiele czynności liturgicznych i modlitw rozpoczynamy od wezwania trzech Boskich Osób na świadectwo, że działamy w imieniu Ojca, Syna i Ducha Świętego. Jest to jedyna podstawa do działania liturgicznego. Początek życia Bożego w człowieku jest związany z wezwaniem osób Trójcy. Gdy definitywnie kończy się nasz pobyt na ziemi, jesteśmy także żegnani w to Imię. Każdego roku świętujemy je osobnym świętem.

Według relacji Biblii, Pięćdziesiątnica obchodzona była 50 dni, czyli 7 tygodni od dnia złożenia pierwszych snopów. W tekstach biblijnych opisujących okres przedwygnaniowy święto miało charakter typowo rolniczy i związane było z pierwszymi zbiorami pszenicy. Tego dnia obowiązywał zakaz wykonywania jakiejkolwiek pracy i nakaz uczestnictwa w świętym zgromadzeniu wspólnoty. W okresie wygnaniowym i powygnaniowym typowo rolnicze święto Tygodni zaczęto stopniowo umieszczać w kontekście historii zbawienia i wiązać z zawarciem przymierza na Synaju, z ustanowieniem ludu Izraela jako ludu Bożego.

Kiedy miało miejsce wniebowstąpienie Jezusa, którego pamiątkę świętujemy 40 dni po Wielkanocy? Przegląd tekstów Nowego Testamentu daje okazję do zamyślenia. W Ewangelii Mateusza nie znajdujemy na ten temat żadnej wzmianki. Marek relacjonując ukazywanie się Jezusa w dniu zmartwychwstania, dodaje: „A gdy Pan Jezus do nich to powiedział, został wzięty do nieba i zasiadł po prawej stronie Boga” (16,19). Łukasz relacjonuje także ukazywanie sie Zmartwychwstałego w dniu Paschy („tego samego dnia”) i kończy: „Potem poprowadził ich za miasto w kierunku Betanii. Podniósł ręce i błogosławił ich. A podczas błogosławieństwa oddalił się od nich i został uniesiony do nieba” (24,50-51). W Ewangelii spisanej przez Łukasza, wniebowstąpienie dokonało się w dniu Paschy. Jan w swej Ewangelii nie pisze o wniebowstąpieniu.

Ta niedziela otwiera Wielki Tydzień. Jej bogata celebracja łączy dwa szczególne momenty: tryumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy i wprowadza w misterium Męki Pana. Niedzielę Palmową świętował chrześcijański Wschód jak i Zachód już w IV wieku. Formy celebracji, co jest zrozumiałe, były nieco odmienne. W wielu regionach Kościoła obchód zakorzenił się silnie w pobożności ludowej.

Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubionej mężowi imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja. Wszedłszy do Niej, anioł rzekł: „Bądź pozdrowiona, łaski pełna, Pan z Tobą, błogosławiona jesteś między niewiastami”.

Okres, który dziś się rozpoczyna, zwany Wielkim Postem, trwa 40 dni. Liczby tej dni nie można rozumieć w znaczeniu matematycznym, lecz symbolicznym. „Czterdzieści” (greckie tesserakonta), w starożytności było liczbą umowną, oznaczającą czas potrzebny do osiągnięcia życiowej dojrzałości.

Jak świeca niesiona w procesji, lub zapalona w domu, ma migocący, wątły płomień, tak też rozumienie święta obchodzonego w dniu 2 lutego zmieniało sie w ciągu wieków. Nie można jednak i nie powinno się tego obchodu umniejszać, gdyż ugruntował się on w roku kościelnym i zakorzenił głęboko dzięki zwyczajom z nim związanym. Niektóre z nich trwają do dziś.

Nie znamy dnia narodzenie Chrystusa. Nie podaje go żaden dokument. Nadto dla chrześcijan pierwszych trzech wieków jedynym i najważniejszym świętem był dzień zmartwychwstania Pana, który obchodzono w każdą niedzielę. Dopiero w II wieku zmartwychwstanie czczono szczególnym dniem, a mianowicie pierwszą niedzielą wiosny. Na obchód Bożego Narodzenia wskazuje Kalendarz Rzymski z 354 roku, notując, że w Rzymie było ono znane i obchodzone ok. 330 roku, a zatem 15 lat po Edykcie mediolańskim dającym chrześcijanom wolność w wyznawaniu wiary.

Adwent ma jeden cel i prorok Izajasz otwiera tylko jedno okno, okno oczekiwania eschatologicznego i to w sposób definitywny: chwała będzie mieszkaniem wszystkich narodów. Stopniowo osoba Jana Chrzciciela wprowadza nas w aktywne oczekiwanie, które polega na nawróceniu, wewnętrznej zmianie rozumianej jako zwrot w kierunku Tego, który powtórnie przyjdzie na świat, aby go już nierozerwalnie połączyć z Bogiem.

W pełni lata, gdy słońce często przypieka, a ludzie zakładają okulary przeciwsłoneczne, Kościół świętuje Przemienienie Pańskie, misterium, o którym piszą jedynie trzej ewangeliści: Mateusz, Marek i Łukasz. Jak wspomina pierwszy z nich (17,1-21), Jezus zabrał ich trzech na górę wysoką (najprawdopodobniej na górę Tabor licząca ok 500 i przemienił się przed nimi.) „Jego twarz zajaśniała jak słonce. Jego ubranie stało się białe jak światło”;

Miastem, w którym powstała myśl i pragnienie utworzenia Tego obchodu było XIII-wieczne Liege. Młoda zakonnica Julianna z Cornillon z zakonu beginek (żyjących wg reguły św. Augustyna) około 1210 r. otrzymała wizję tarczy księżyca, której brakowało jednej skrytej mrokiem części. Powoli zaczynała rozumieć, że chodziło w tym widzeniu o Kościół, który nie obchodzi święta ku czci sakramentu Ciała i Krwi Chrystusa. O swej wizji zwierzyła się 20 lat później (1230 r.) Jakubowi Pantaleonowi, archidiakonowi z Troyes, a także prowincjałowi dominikanów - Hugonowi.

Zarówno na Zachodzie (św. Augustyna i św. Leon Wielki), a na Wschodzie przez św. Grzegorza z Nysy i św. Jana Chryzostoma, Pięćdziesiątnica jest określana jako zesłanie Ducha Świętego na Apostołów i misyjne wkroczenie Kościoła w świat.

Kiedy nastąpiło Wniebowstąpienie Jezusa do nieba, które zakończyło Jego widzialny pobyt na ziemi?

Niedziela Palmowa otwiera Wielki Tydzień bogaty w celebrowanie Misterium Zbawienia. Jest bowiem jednocześnie celebracją tryumfalnego wjazdu Jezusa do Jerozolimy i początkiem misterium Jego Meki i Zmartwychwstania. Od Wschodu do Zachodu, począwszy od IV wieku, aż do naszych czasów, święto to przybierało rozmaite formy i akcenty. W każdym jednak regionie Kościoła bardzo się zakorzeniło.