ks. kan. dr Andrzej Rojewski

W Wielki Czwartek w liturgii, jak i poza nią, myśl nie koncentruje się na jednym misterium, lecz biegnie ku wielu tajemnicom: niezwykłe osamotnienie, udręczenie i trwoga Jezusa, relacje z ludźmi i z Ojcem, decyzja na wypełnienie woli Ojca.

Czterdzieści dni Wielkiego Postu rozpoczyna obrzęd posypania popiołem – znakiem przemijalności człowieka, ale także nadziei pokładanej w Zmartwychwstałym. Popiół w Starym Testamencie symbolizował grzech, moralną ułomność człowieka. Posypanie się popiołem było przyznaniem się do upadku, ale także znakiem skruchy, z jaką człowiek stawał przed Bogiem oraz podjęcie pokuty, czyli zadośćuczynienia. Nieustannym problemem jest wyzwolenie się ze zła. Według słów Jezusa płynie ono z wiary w Ewangelię i czynów wypływających z niej. Wiara sprawia, że ogień zła zostaje pochłonięty przez miłość, która oświeca ludzkie serce i umacnia w dobru.

Dzisiejsze święto obchodzono w Jerozolimie już w 386 r. Do Kościoła Zachodniego wprowadził je papież Gelazy (492 r.). Nawiązywało do ofiarowania Jezusa w Świątyni Jerozolimskiej oraz obrzędu oczyszczenia Matki czterdziestodniowego Dziecka. Oba obrzędy były głęboko zakorzenione w tradycji Narodu Wybranego. Zgodnie z Prawem Mojżeszowym czterdziestego dnia po narodzeniu należało ofiarować syna w Świątyni, a następnie wykupić za symboliczną opłatą 5 szekli, lub parę synogarlic albo dwa młode gołębie (ubodzy).

Grecka nazwa dzisiejszego święta „epifania”, wskazuje na objawienie się Pana, który jak mówi św. Paweł, objawia się wszystkim narodom, reprezentowanym dzisiaj przez Mędrców (por. Ef 3, 6). Symbolem objawienia jest światło, które dociera wszędzie i wszystko oświetla.

Czytana dziś Ewangelia Łukasza jest teologicznym wprowadzeniem do dalszej jej części i można ją zrozumieć tylko w świetle wiary. Maryja i Józef pochodzą z rodu Dawida. Na mocy rozporządzenia cezara Augusta udają sie do Betlejem, „aby dać się zapisać” w miejscowości, z której wywodzi się ich ród. „Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Powiła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie”.

Człowiek wierzący jest dzisiaj coraz bardziej zdezorientowany wobec rewolucji, która nie sprzeciwia się poszczególnym Kościołom, lub wartościom religijnym, ale po prostu nimi gardzi i uważa je za zwodnicze.

Każdego roku w Uroczystość Wszystkich Świętych słuchamy Ewangelii zwanej „kazaniem na górze” (Mt 5,1-12). Wypowiedział je Jezus we wczesnym okresie nauczania i działalności.  Słuchali jej dotknięci wszelkiego rodzaju chorobami, biedni, ludzie doświadczeni niesprawiedliwością. Garnęli się do Niego, a On ich uzdrawiał na duchu i na ciele.

W dniu poświęconym czci Matki Bożej Różańcowej warto spojrzeć na Różaniec jako modlitwę, która jest streszczeniem całego przesłania Ewangelii. Takimi słowami określił tę modlitwę papież Pius XII w Liście do arcybiskupa Manili (1946 r.). Tak też rozumiał Różaniec papież Paweł VI: z Ewangelii, pisał, „wydobywa się wypowiadane i rozważane w nim tajemnice Zbawienia. Jest on więc modlitwą ewangeliczną, którą w naszym czasie bardziej niż minionym, nadają mu duszpasterze i uczeni”. Jan Paweł II wyraził się jeszcze bardziej wymownie: różaniec „skupia w sobie głębię całego przesłania ewangelicznego, którego jest jakby streszczeniem (...) W nim odbija się echem modlitwa Maryi, Jej nieustanne Magnificat za dzieło odkupieńcze Wcielenia, rozpoczęte w Jej dziewiczym łonie. Przez Różaniec, lud chrześcijański niejako wstępuje do szkoły Maryi, dając się wprowadzić w kontemplację piękna oblicza Chrystusa i w doświadczenie głębi Jego miłości”. Modląc się Różańcem „wierzący czerpie obfitość łaski, otrzymując ją niejako wprost z rąk Matki Odkupiciela”.

Myśl o krzyżu skupia uwagę chrześcijanina na Wielkim Piątku, na męce i śmierci Chrystusa. Jednak w dzisiejsze święto czyta się Ewangelię według św. Jana (J 3,13-17), która podkreśla królewskość Jezusa ukrzyżowanego. Pan króluje z krzyża. Krzyż jest znakiem zwycięstwa Chrystusa nad grzechem i śmiercią. Ma więc wymiar chwalebny.

Początek obchodzonego dziś święta Narodzenia Najświętszej Maryi Panny znajdujemy w Jerozolimie. Apokryfy podawały wiele szczegółów dotyczących dzieciństwa Maryi, podkreślając, że przyszła Ona na świat, jako córka starszych już wiekiem małżonków Joachima i Anny, mieszkających w pobliżu świątyni. Pielgrzymi przybywający w V wieku do świętego miasta nawiedzali kościół Najświętszej Panny „w miejscu Jej narodzenia”. Najprawdopodobniejuroczystość poświęcenia tej świątyni zapoczątkowała obchody ku czci Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Obecnie ta bazylika nosi imię św. Anny, a w niej jest czczona figurka Maryi jako małego dziecka. Z Jerozolimy tradycję święta przejął Kościół w Konstantynopolu.

Księgi Nowego Testamentu nie zawierają danych na temat końca życia Maryi. Ostatni raz wspominają o Niej Dzieje Apostolskie, mówiąc o obecności wśród Apostołów oczekujących w modlitwie na Zesłanie Ducha Świętego (Dz 1,14). Na Wschodzie bardzo szybko pojawiło się jednak przekonanie o wyniesieniu Maryi z ciałem i duszą do nieba. Obchód nazwano „Zaśnięciem”, a na Zachodzie „Wniebowzięciem” (VII w.). To powszechne przekonanie wiernych jako dogmat wiary podał dopiero papież Pius XII w dniu 1 listopada 1950 r.: „ogłaszamy, orzekamy i określamy jako dogmat objawiony przez Boga: że Niepokalana Matka Boga, Maryja zawsze Dziewica, po zakończeniu ziemskiego życia z duszą i ciałem została wzięta do chwały niebieskiej”.

Czytany w liturgii ewangeliczny opis Przemienienia Pańskiego pełen jest znaczeń symbolicznych: góra, światło i obłok są w Biblii charakterystyczne dla objawień Boga. "Jezus wziął ze sobą Piotra, Jakuba i brata jego Jana i zaprowadził ich na górę wysoką, osobno. Tam przemienił się wobec nich" (Mt 17,1). Twarz Jezusa zajaśniała jak słońce, szata była biała jak światło, ukazali się też Mojżesz i Eliasz, a z obłoku dobiegł głos Boga.

Czcimy dzisiaj rodziców Maryi, dziadków Jezusa. Ich imiona: Joachim i Anna, są znane z apokryfów. Oboje z rodu Judy i królewskiego domu Dawida.

Dziś uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela. Jest on jedynym świętym, z wyjątkiem Najświętszej Maryi Panny, którego narodziny są obchodzone w liturgii. Jest tak dlatego, że są one ściśle związane z tajemnicą wcielenia Syna Bożego. Już w matczynym łonie, Jan jest prekursorem Jezusa. Poczęcie Jana w łonie bezpłodnej matki jest zapowiedziane Maryi przez Anioła Gabriela jako znak, że „dla Boga (...) nie ma nic niemożliwego” (Łk 1, 37). Dzieje się to na sześć miesięcy przed cudem poczęcia Jezusa w łonie Maryi, przez działanie Ducha Świętego.

Jeść Ciało i pić Krew Boga? Poza chrześcijaństwem żadna religia nie śmie postawić tak niewyobrażalnej propozycji swoim wyznawcom. Zrozumiałe jest więc odejście tłumów, wobec których Jezus oświadczył: „Uroczyście zapewniam was: Jeśli nie będziecie spożywali ciała Syna Człowieczego i pili Jego krwi, nie będziecie mieli życia w sobie” (J 6,53).