Ireneusz Mroczkowski

Przypomniały mi się słowa Cycerona z jego pierwszego wystąpienia przeciw Katylinie [In Catilinam I 1, 77] na wieść o tym, że Ministerstwo Edukacji Narodowej postanowiło wprowadzić do szkół jedną godzinę łaciny tygodniowo w liceum i technikum. O ile więc Cyceron wyrażał oburzenie wobec ówczesnego rozluźnienia obyczajów [ O czasy, o obyczaje!], ja przywołuję jego zawołanie z pozytywnym uczuciem zdziwienia, że jednak czasy i obyczaje nie zawsze zmieniają się na gorsze i potrafią odsłonić wartościowe rzeczy ze swojej przeszłości.

Za każdym razem powtarza się to samo; zapowiedź wyborów jako święta demokracji, potem kampania wyborcza, która ze świętem – ze względu na kłótnie - ma niewiele wspólnego, rosnące napięcie emocjonalne, czasami aż niszczące relacje w rodzinach i wspólnotach obywatelskich, eskalacja podczas wieczoru wyborczego, kończącego się płaczem jednych i nieukrywanym entuzjazmem drugich. Ten mechanizm jest najbardziej widoczny w wyborach prezydenckich, dlatego warto nie tylko wylewać krokodyle łzy nad tym, że naród jest podzielony, ale chwilę pomyśleć nad przyczynami tego, że nasze święto demokracji miało jednak swoje cienie i nie w pełni, chociażby przez wspomniany podział, przyczyniło się do budowania dobra wspólnego.

O tym, że wiara ludu jest mądrzejsza od niektórych liturgistów świadczy ostatni nieszpór, a ściśle mówiąc błogosławienie wianków w oktawę uroczystości Bożego Ciała. Co mądrzejsi proboszczowie nie tłumaczą się tym, że już Pius XII zostawił tylko dwie Oktawy w naszej liturgii – Bożego Narodzenia i Wielkanocy, że po Soborze Watykańskim II nie ma obowiązku święcenia wianków. Gorliwie organizują procesje przez całą Oktawę Bożego Ciała, a na jej zakończenie, właśnie w ostatni nieszpór, święcą pachnące wianki.

Od początków mojego kapłaństwa czerwiec, zwłaszcza pierwsza jego połowa, wypełniała się święceniami kapłańskimi, prymicjami, spotkaniami z kolegami kursowymi podczas kolejnych rocznic święceń, łącznie ze srebrnymi i złotymi jubileuszami kapłaństwa. Zawsze kojarzy mi się ten czas z miodobraniem, żniwami i winobraniem. Pewnie dlatego, że zieleń, kwitną rzepaki i maki, kościoły podczas prymicji są pełne kwiatów, a na obrazkach prymicyjnych dorodne kiście winogron, składane na ołtarzach obok chlebów eucharystycznych.

Siostra Bartłomieja Genowefa Orzoł często opowiadała o swoim przyjeździe do Płocka w 1954 r., kiedy postanowiła wstąpić do Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek. Miała 23 lata, wychowała się w parafii Baranowo, położonej na kresach ówczesnej diecezji płockiej, niemal w sercu Kurpi Zielonych.

Nic bardziej bezsensownego nie można powiedzieć niż powtarzać za pragmatykami, że w czasie epidemii rozważania etyczne tylko komplikują decyzje polityków i lekarzy. Jeśli nawet wszelkiej maści utylitaryści nie wypowiadają głośno swego credo - „nie ma co żałować róż, jeśli płoną lasy.” – to przecież w tym duchu zastanawiano się na początku epidemii w kilku krajach europejskich, czy nie wzmocnić populacyjnej odporności na COVID-19 poprzez sprawdzenie jego działania w szerokich kręgach społecznych. Nie jestem do końca pewien, czy brano pod uwagę sytuację ludzi w podeszłym wieku, którzy tego testu na pewno by nie przeżyli.

Pandemia testuje ludzi, instytucje, systemy polityczne i – oczywiście – wierzących. Wielu świeckich niewierzących uważa, że zaraza jest karą za egoizm wobec zwierząt, klimatu i środowiska. Niektórym katolikom wydaje się być karą za grzechy ludzkości. Tylko liberałowie nie podchodzą do obecnej sytuacji eschatologicznie. M. Bilewicz, psycholog społeczny z UW, ujmuje to w następujący sposób: „Tak naprawdę dzisiaj chyba tylko liberalne centrum walczy o powrót do gry na starych zasadach – walczymy z epidemią po to, by powrócić do naszego normalnego życia” [GW 25-26 kwietnia, s. 17]. Jak jednak nieczułe jest to społeczno-liberalne sumienie!.

Jak już się naczytam historycznych opisów o pandemiach, nasłucham naprawdę mądrych profesorów medycyny, najlepiej wirusologów, o tym, że ostatecznie niewiele o nim wiemy, jeśli już zapoznam się z bardzo praktycznymi poradami psychologów i socjologów, jak sobie radzić w czasach kwarantanny, jeśli w dodatku dam się skusić na oglądanie ekonomistów, wieszczących kasandryczne wizje dla gospodarki, czy – nie daj Boże – ulegnę ciekawości i posłucham polityków kłócących się o termin wyborów, to naprawdę z wielką ulgą idę do naszej seminaryjnej kaplicy, gdzie codziennie wspólnota seminaryjna czuwa na modlitwie.

15 marca 2020 r. - pierwsza niedziela po wprowadzeniu w Polsce radykalnych aczkolwiek koniecznych działań w czasie zarazy, wynikającej z rozprzestrzeniania się tajemniczego koronawirusa. Za oknem piękne, już prawie wiosenne słońce, tu i ówdzie słychać śpiew ptaków. Kontrastuje to z absolutną ciszą na ulicach, pod moim oknem, którędy zwykle do pobliskiego kościoła szło w niedzielę dziesiątki osób, dzisiaj totalny bezruch. Na pierwszej Mszy św. było 17 osób, nie licząc dwóch księży, pana organisty i kościelnego.

Wyobrażam sobie, co myśleli biskupi i proboszczowie archidiecezji warszawskiej, kiedy w czasie ich dorocznej formacji profesor z KULu przedstawiał liczby świadczące o dramatycznym spadku uczestnictwa młodzieży w szkolnej katechezie i Mszy świętej. Wynika z nich, że polska młodzież odchodzi od wiary – szczególnie po 2010 r. - najszybciej spośród 46 najbardziej rozwiniętych krajów świata. Uderzyło mnie, że prelegent poza powszechnie znanymi przyczynami takiego stanu rzeczy - brak przekazu religijnego w rodzinie, materializm, panseksualizm współczesnej kultury oraz grzechy ludzi Kościoła. - sformułował dramatycznie krytyczną uwagę na temat polskiej katechezy. „używa ona języka, którego nikt nie rozumie, odpowiada na pytania, których sobie nikt nie stawia, i porusza problemy, którymi nikt nie żyje” (por. T. Gołąb, Bez dobrej katechezy, warszawa.gosc.pl, data dostępu:29. II.2020).

Właściwie to nie ma powodu, aby o nadziei mówić tylko w przełomowych momentach naszej osobistej czy wspólnotowej historii, np.. na przełomie lat, w chwilach podejmowania nowych zadań, rozpoczynania kolejnych etapów życia, itp. Nadzieją jesteśmy - żeby nawiązać do tytułu encykliki Benedykta XVI