14 IV’ 19. Niedziela Palmowa czyli Męki Pańskiej
Niedziela Palmowa otwiera Wielki Tydzień bogaty w celebrowanie Misterium Zbawienia. Jest bowiem jednocześnie celebracją tryumfalnego wjazdu Jezusa do Jerozolimy i początkiem misterium Jego Meki i Zmartwychwstania. Od Wschodu do Zachodu, począwszy od IV wieku, aż do naszych czasów, święto to przybierało rozmaite formy i akcenty. W każdym jednak regionie Kościoła bardzo się zakorzeniło.
Z dziejów obchodu
Niedzielę Palmową zaczęto obchodzić w IV wieku w Jerozolimie, w tych samych miejscach związanych z wejściem Pana do świętego Miasta i z entuzjastycznym przyjęciem Go przez lud, który miał w ręku gałązki palm lub gałązki oliwne i wołał: „Hosanna! Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie!” Ta procesja z Jerozolimy rozpowszechniła się w licznych Kościołach Wschodnich. Jednak bardzo stopniowo docierała do Kościoła Zachodniego.
W Rzymie, według Mszału zwanego „Sakramentarzem Gelazjańskim (VII w.) niedziela ta znana była pod dwoma tytułami: „Niedziela Palmowa” i „Niedziela Meki Pańskiej”. Wierni stroili wówczas gałązki palmowe. Liturgia tego dnia W Galii nie zawiera wzmianki o procesji. Pierwszą wiadomość o niej wyczytujemy w IX wieku z Orleanu, kiedy to biskup miasta Teodulf (+ 821) ułożył hymn „Gloria laus”, który jest śpiewany do dziś przez wiernych, którzy znają choć trochę łacinę.
W Rzymie wprowadzono procesję z poświęceniem palm lub gałązek oliwnych dopiero w XI wieku.
Ponieważ chodziło o wspomnienie uroczystego wejścia Jezusa do Jerozolimy, procesja rozpoczynała się z kościoła położonego poza murami miasta i wchodziła do Rzymu, do Katedry św. Jana na Lateranie, znajdującej się już w murach miasta. W związku z czym nie była długa. W katedrze celebrowano Mszę ze śpiewem Ewangelii o Męce Pańskiej wg św. Mateusza, podczas którego wierni trzymali w dłoniach palmy lubi gałązki oliwne.
W wiekach średnich, w wielu miastach i osadach, procesja z palmami przybierała siłą rzeczy inną formę: zadawalano się okrążeniem świątyni, podczas której zatrzymywano się kilka razy między grobami (cmentarz kościelny był zarazem cmentarzem grzebalnym); każda z rodzin klękała przed grobem przodków. Celebrans kropił groby woda święconą, podczas gdy wierni wkładali w grób ( lub składali na nim) palmy jako znak zmartwychwstania Pana. Nie celebrowano zatem uroczystego wejścia Jezusa do Jerozolimy, lecz był to raczej symbol zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią i jednocześnie znak ufności, że modlitwy żyjących otworzą marłym drogę do nieba. Jak gałązki palmowe były symbolem zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią i grzechem, tak gałązki oliwne były symbolem Jezusa jako Mesjasza Pańskiego i pokoju, który przyniósł na świat.
Reorganizacja świętego tygodnia dokonana w 1955 i 1970 r. nie zmodyfikowała zewnętrznie celebracji Niedzieli Palmowej. W Polsce miała ona charakter uwielbienia Krzyża Pańskiego (zob. Michalak, s.192-193).
Dzisiaj po krótkim wprowadzeniu, celebrans święci palmy, śpiewa się lub odczytuje Ewangelię o wjedzie Jezusa do Świętego Miasta i zależnie od możliwości odbywa się procesję, bądź w świątyni lub poza nią. Teksty Mszy nie są wspomnieniem tryumfalnego wjazdu Pana. Mówi o tym jedynie antyfona na wejście. Czyta się lub śpiewa jedną z trzech Ewangelii synoptycznych, a wszystkie modlitwy rozwijają temat zbawienia przez mękę i zmartwychwstanie Chrystusa. Ta liturgia, łącząca Mekę Pana z tryumfem nad śmiercią jest doskonałym wprowadzeniem w święte Triduum Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Pana.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 Dekretu ogólnego w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Kościele katolickim wydanym przez Konferencję Episkopatu Polski w dniu 13 marca 2018 r. (dalej: Dekret) informuję, że:
- Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Diecezja Płocka z siedzibą przy ul. Tumskiej 3 w Płocku, reprezentowana przez Biskupa Płockiego;
- Inspektor ochrony danych w Diecezji Płockiej, tel. 24 262 26 40, e-mail: inspektor@diecezjaplocka.pl;
- Pani/Pana dane osobowe przetwarzane będą w celu zapewnienia bezpieczeństwa usług, celu informacyjnym oraz pomiarów statystycznych;
- Przetwarzanie danych jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności, gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem;
- Odbiorcą Pani/Pana danych osobowych jest Diecezja Płocka oraz Redaktor Strony.
- Pani/Pana dane osobowe nie będą przekazywane do publicznej kościelnej osoby prawnej mającej siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- Pani/Pana dane osobowe z uwagi na nasz uzasadniony interes będziemy przetwarzać do czasu ewentualnego zgłoszenia przez Pana/Panią skutecznego sprzeciwu;
- Posiada Pani/Pan prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania zgodnie z Dekretem;
- Ma Pani/Pan prawo wniesienia skargi do Kościelnego Inspektora Ochrony Danych (adres: Skwer kard. Stefana Wyszyńskiego 6, 01-015 Warszawa, e-mail: kiod@episkopat.pl), gdy uzna Pani/Pan, iż przetwarzanie danych osobowych Pani/Pana dotyczących narusza przepisy Dekretu;
- Przetwarzanie odbywa się w sposób zautomatyzowany, ale dane nie będą profilowane.