Prezentacja „Rocznika Diecezji Płockiej 2021”

Po wielu miesiącach prac, w Płockim Instytucie Wydawniczym został opublikowany Rocznik diecezji płockiej 2021. Struktura personalno-administracyjna (Płock 2022), przygotowany przez Zespół Redakcyjny, którego przewodniczącym był bp dr Mirosław Milewski, zaś redaktorem naczelnym ks. dr Wojciech Kućko. W najbliższym czasie publikacja zostanie rozprowadzona w diecezji płockiej. Książka wydana jest w kolorze, na papierze kredowym, w twardej oprawie, w formacie B5, zawiera 1296 stron. Ostatnia tego typu publikacja była wydana w 2004 r. Podczas konferencji księży dziekanów dn. 17 marca 2022 r., w Opactwie Pobenedyktyńskim w Płocku, odbyła się prezentacja książki. Wpisuje się ona w długą historię schematyzmów i roczników diecezji, zaprezentowane są w niej bowiem najnowsze dane, dotyczące stanu materialnego i administracyjnego Mazowsza Północnego i ziemi dobrzyńskiej.

1. Z dziejów schematyzmów diecezji płockiej

Rocznik diecezji płockiej 2021 wpisuje się w długą historię rubryceli i schematyzmów, które przeszły do diecezji polskich z praktyki Kościoła powszechnego. Najstarsze tego typu dokumenty na ziemiach polskich pojawiły się już w XVI w. Od połowy XVIII w. rubrycele, czyli kalendarze liturgiczne, zawierają dodatki, będące zaczątkami schematyzmów diecezjalnych, zapisywano w nich bowiem skład kapituł katedralnych, kolegiackich oraz zmarłych kapłanów danej diecezji. Następnie, w końcu XVIII w., zaczęto dodawać wykazy urzędów kościelnych, spisy parafii i klasztorów oraz katalogi duchowieństwa. W XIX w. bardzo rzadko zdarzały się druki schematyzmów jako odrębnych wydawnictw poza rubrycelami. Warto dodać, że językiem tych publikacji była łacina, dopiero po 1918 r. zaczęto wydawać je w języku polskim. Zawsze książki te wydawane były auctoritate et mandato ordynariusza, miały więc charakter urzędowy[1].

Najpierw pojawiły się schematyzmy w łączności z rubrycelami, czego zaczątkiem są dane, publikowane w czasie pontyfikatu biskupa płockiego Michała Jerzego Poniatowskiego (1736-1794), biskupa płockiego w latach 1773-1785[2]. Na początku pontyfikatu biskupa Onufrego Kajetana Szembeka (1743-1808), biskupa płockiego w latach 1796-1808, w 1798 r. wydano w Łowiczu Ordo divini officii et sacrificii […] pro Dioecesi Plocensi auctoritate & mandato […] Onuphri Cajetani […] Szembek […] ad annum Domini MDCCLXXXXVIII, którego druga część zawierała zaczątek schematyzmu diecezji. Warto wspomnieć Directorium divini officii et sacrificii, wydane w 1820 r. przez biskupa płockiego Adama Michała Prażmowskiego (1764-1836), biskupa płockiego w latach 1817-1836, ponawiane w kolejnych latach, zawierające w drugiej części Elenchus universi cleri Dioecesis Plocensis. Od 1884 r., gdy włodarzem diecezji płockiej był biskup Kaspar Borowski (1802-1885), część pierwsza zawiera Ordo divini officii ac missarum, a więc rubrycelę, zaś część druga zostaje poszerzona o informacje na temat kościołów oraz duchowieństwa, zarówno diecezjalnego, jak i zakonnego (np. Catalogus ecclesiarum et utriusque cleri tam saecularis quam regularis, Dioecesis Plocensis pro anno Domini 1884). Od 1887 r., w czasie rządów biskupa sufragana Henryka Piotra Kossowskiego (1828-1903), część pierwsza, liturgiczna, zmienia nazwę na: Directorium seu ordo divini officii recitandi sacrique peragendi…, zaś część druga, zawierająca spis duchowieństwa i kościołów, ma ten sam tytuł: Catalogus ecclesiarum et utriusque cleri tam saecularis quam regularis…[3].

W taki sposób rokrocznie wydawane są połączone ze sobą rubrycela i schematyzm aż do 1922 r. Biskup płocki Antoni Julian Nowowiejski (1858-1941) zaprowadza nową praktykę drukowania oddzielnych, samoistnych schematyzmów diecezji płockiej, zatytułowanych od 1923 r. Catalogus cleri Dioecesis Plocensis pro anno a mundi salute 1923. W taki sposób schematyzmy ukazują się do wybuchu II wojny światowej. Po wojnie ks. infułat Stanisław Figielski (1875-1958), administrator diecezji płockiej, zarządził publikację pierwszego katalogu w języku polskim: Spis kościołów i duchowieństwa Diecezji Płockiej na rok 1946 (Płock 1946), który zawierał m.in. cenne dane o kapłanach zmarłych w obozach. W 1948 r. zostaje wydany przez biskupa Tadeusza Pawła Zakrzewskiego (1883-1961), ordynariusz płockiego od 1946 r., Katalog duchowieństwa i parafji diecezji płockiej [na rok] 1948 (Płock 1948) będący pierwszym nowoczesnym schematyzmem diecezji, zawierającym ponad 200 stron druku. Kolejne, nieco uboższe w materiały katalogi, opublikowane zostały w latach: 1951, 1955 i 1958[4].

Millennium chrztu Polski stało się stosowną okazją do publikacji nowego schematyzmu, dostosowanego do potrzeb i wyzwań duszpasterskich diecezji płockiej. Z polecenia biskupa płockiego Bogdana Mariana Sikorskiego (1920-1988), pasterza diecezji w latach 1964-1988, przygotowano Rocznik diecezji płockiej [na rok] 1966 (Płock 1966), wydany przez Kurię Diecezjalną pod redakcją ks. dr. Wojciecha Góralskiego, którego obszerną część stanowił opis 24 dekanatów i wszystkich parafii diecezji, jak również – po raz pierwszy –alfabetyczny wykaz miejscowości diecezji płockiej[5]. W ten sposób zaprezentowano nowy układ diecezji po reformie dekanatów z 2 lipca 1964 r.[6] Kolejne, podobne wydania schematyzmu, miały tytuły: Rocznik diecezji płockiej 1970[7] i Rocznik diecezji płockiej (Płock 1972).

W 1975 r. diecezja przeżywała jubileusz 900-lecia istnienia, w latach 1975-1976 trwała peregrynacji kopii Ikony Jasnogórskiej, zaś 1977 r. został ogłoszony Rokiem Stanisławowskim w związku z 250. rocznicą kanonizacji Świętego z Rostkowa. Wszystkie te okazje, jak i wydanie roczników przez inne diecezje, skłoniły biskupa Sikorskiego do zarządzenia wydania nowego, jeszcze bardziej szczegółowego opracowania na temat diecezji. W 1978 r., po raz pierwszy w Płockim Instytucie Diecezjalnym, opublikowano rocznik, zatytułowany Diecezja płocka. Struktura personalno-administracyjna, ze stanem z dnia 1 października 1977 r. Opracowanie zredagował: ks. Władysław Lis (1923-2011) przy współudziale: ks. Czesława Zenona Glicnera (1939-), ks. Ireneusza Kaczorka (1938-2021), ks. Janusza Stanisława Śniegockiego (1942-) i ks. Tadeusza Żebrowskiego (1925-2014). Została w nim przedstawiona szczegółowa struktura Kościoła katolickiego w Polsce i w diecezji, wykaz instytucji diecezjalnych, jak również rys historyczny i wykaz biskupów. Zasadniczą częścią opracowania (s. 75-473) stanowił opis 245 parafii diecezji według następującego schematu: adres pocztowy, telefon, patron parafii, wezwanie kościoła parafialnego, odpusty, data nabożeństwa eucharystycznego, cmentarz przykościelny, cmentarz grzebalny, liczba mieszkańców parafii, zakres terytorialny (miejscowości, ulice), wykaz punktów katechetycznych, plebania, księgi archiwum parafialnego, dane o proboszczu i wikariuszach, informacje o innych kapłanach zamieszkałych na terenie parafii, kaplice oraz dane o zgromadzeniach zakonnych. Opracowane zostały również dość obszerne teksty zatytułowane Z dziejów parafii, a także zamieszczono czarno-białe fotografie wszystkich kościołów parafialnych i niektórych kaplic. W dalszej części zamieszczono: indeks osobowy kapłanów diecezji płockiej, wykaz księży rezydentów i emerytów poza diecezją, z innych diecezji i księży studentów, wykaz księży zmarłych w latach 1973-1977, listę księży, którzy ukończyli studia specjalistyczne lub osiągnęli stopnie naukowe, wykaz księży według lat święceń, zakony i zgromadzenia zakonne męskie i żeńskie, alfabetyczny wykaz miejscowości, alfabetyczny wykaz parafii i kościołów filialnych. Do liczącej 592 strony książki dołączono mapy (Podział administracyjny diecezji płockiej podczas II wojny światowej oraz Diecezja płocka 1975).

Kolejne ważne opracowanie schematyzmu diecezji zostało opublikowane w czasie pontyfikatu biskupa Stanisława Wojciecha Wielgusa (1939-), biskupa płockiego w latach 1999-2006, zatytułowane: Diecezja płocka 2004. Struktura personalno-administracyjna, z dopiskiem na okładce: Rocznik. Zawierał on opis stanu diecezji na dzień 19 marca 2004 r. W skład redakcji Rocznika weszli: ks. dr Kazimierz Ziółkowski (redaktor naczelny), ks. dr Janusz Filarski, ks. dr Waldemar Graczyk, ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski, ks. Janusz Mackiewicz oraz ks. mgr Saturnin Wierzbicki. Publikację otwierał szczegółowy spis hierarchii i biskupów Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, wykaz ważniejszych instytucji kościelnych w kraju i za granicą, rys historyczny diecezji płockiej (opracowany przez ks. Waldemara Graczyka), szczegółową strukturę Kurii Diecezjalnej Płockiej, Sądu Biskupiego Płockiego, skład komisji, rad i zespołów diecezjalnych, skład dwóch kapituł, wykaz księży uhonorowanych godnościami i odznaczeniami, wykaz instytucji diecezjalnych, informacje o uczelniach i szkołach katolickich z terenu diecezji płockiej, wykaz i odpowiedzialnych za ruchy, stowarzyszenia i organizacje w diecezji. Zasadniczą częścią książki (s. 97-638) był – jak w poprzednich wydaniach – opis 26 dekanatów i 243 parafii diecezji płockiej, według struktury zarządzonej dnia 14 sierpnia 2003 r. przez biskupa płockiego Stanisława Wojciecha Wielgusa[8]. Kompozycja opisu każdej z parafii (uproszczona w stosunku do Rocznika z 1978 r.) złożona była z następujących informacji: wezwanie parafii, dane teleadresowe, krótki rys historyczny, patron kościoła parafialnego i kaplic, odpusty, księgi metrykalne, skład duchowieństwa (proboszcz, wikariusz, inni księża zamieszkali na terenie parafii), terytorium z wyszczególnieniem miejscowości i ulic, nazwiska księży pochodzących z parafii, adresy domów zakonnych i liczbę mieszkańców. W dalszej części Rocznika (s. 639-717) znalazły się informacje o: księżach według lat święceń, księżach emerytach i rezydentach, księżach przebywających poza diecezją, księżach misjonarzach i studentach, innych księżach zamieszkałych na terenie diecezji płockie, podstawowe dane o kapłanach zmarłych w latach 1945-2004, spis i strukturę zakonów oraz zgromadzeń zakonnych, alfabetyczny wykaz parafii oraz alfabetyczny wykaz duchowieństwa diecezji płockiej. Rocznik z 2004 r. był przez wiele lat ważnym punktem odniesienia w pracy duszpasterskiej duchowieństwa, jak również w zdobywaniu podstawowych informacji historycznych o wspólnotach parafialnych i dziedzictwie materialnym diecezji.

2. Rocznik diecezji płockiej 2021

W Roku św. Stanisława Kostki została przeprowadzona kolejna reforma struktury dekanalnej diecezji, będąca jednym z owoców 43. Synodu Płockiego. Zgodnie z dekretem biskupa płockiego Piotra Libery z dn. 15 sierpnia 2018 r. od dn. 1 września 2018 r. 249 parafii diecezji funkcjonuje w ramach 28 dekanatów[9]. Utworzono wówczas cztery nowe dekanaty: mławski wschodni, mławski zachodni, płoński południowy i płoński północny, jak również dokonano korekty sześciu innych dekanatów. Ważnymi motywami podjęcia prac nad aktualnym Rocznikiem był również nowy podział administracyjny diecezji oraz liczne zmiany, choćby w nazwach ulic, jak również inne administracyjne korekty nazw miejscowości, przeprowadzone w Polsce w ostatnich latach.

Prezentowany nowy Rocznik diecezji płockiej 2021. Struktura personalno-administracyjna, zawiera stan z dn. 1 grudnia 2021 r. Myśl o wydaniu zaktualizowanego Rocznika zrodziła się w 2018 r., gdy w diecezji świętowano 500. rocznicę nadania herbu Prześwietnej Kapitule Katedralnej, obchodzono Rok św. Stanisława Kostki, patrona diecezji w 450. rocznicę jego śmierci, jak i 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę. Biskup Płocki powołał wówczas Zespół Redakcyjny, którego przewodniczącym został Biskup Pomocniczy dr Mirosław Milewski, a w jego skład weszli: ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski, ks. dr Piotr Grzywaczewski, ks. mgr Bartosz Leszkiewicz, ks. dr Tomasz Lewicki, ks. mgr Andrzej Milewski, ks. mgr Jacek Prusiński, ks. dr Dariusz Rogowski. Redaktorem naczelnym mianowany został ks. dr Wojciech Kućko[10]. Publikacja jest również upamiętnieniem 100. rocznicy „Cudu nad Wisłą” i bohaterskiej obrony miasta Płocka oraz 90. rocznicy objawień Jezusa Miłosiernego św. Faustynie Kowalskiej w klasztorze przy Starym Rynku w Płocku.

Pierwszym etapem pracy Zespołu Redakcyjnego było przygotowanie Kwestionariusza, zawierającego szczegółowe pytania, dotyczące stanu każdej z parafii diecezji. Został on rozesłany przez księży dziekanów do wszystkich parafii we wrześniu 2018 r. Kolejnym krokiem było uzyskiwanie informacji z parafii, co – nie bez trudności – zostało zakończone definitywnie w 2020 r. Ważnym źródłem informacji o obecnym stanie parafii były artykuły prasowe, notatki internetowe, a przede wszystkim strony parafialne i fanpage’e facebookowe parafii, które zawierały wiele wartościowych informacji o bieżącym funkcjonowaniu wspólnot parafialnych, ich stanie materialnym przeprowadzonych remontach, jak i dawniejszych dziejach. Kolejne cenne informacje o stanie parafii dostarczyły Ankiety dziekańskie z lat 2017-2020, kwerenda zasobów bibliograficznych Biblioteki Narodowej, jak i wskazówki lokalnych historyków.

Po uzyskaniu podstawowej wiedzy z większości parafii trzech kapłanów z Zespołu Redakcyjnego: ks. Wojciech Kućko, ks. Bartosz Leszkiewicz i ks. Jacek Prusiński podjęło fundamentalny dla dalszej pracy trud opracowania zebranych danych i wpisania ich w odpowiednie formularze elektroniczne. Na tym etapie kilka dekanatów zostało opisanych z pomocą ks. Jana Kozłowskiego i ks. Jacka Zakrzewskiego. Istotnym punktem odniesienia w tej części działań była weryfikacja treści dwóch ostatnich Roczników: z 1978 i 2004 r.

Pracę nad zebranymi i uporządkowanymi danymi w latach 2020-2021 kontynuował ks. Wojciech Kućko, który poprzez samodzielną kwerendę zaktualizował bibliografię do dziejów każdej z parafii, uzupełnił dane tych parafii, które nie dostarczyły wypełnionych kwestionariuszy, jak również zebrał wiele cennych informacji w Archiwum Kurii Diecezjalnej Płockiej. W kwerendzie archiwalnej wspomagał go ks. dr Jarosław Kwiatkowski. Na tym etapie zostało poprawionych wiele błędów z wcześniejszego wydania Rocznika, jak również zaktualizowano daty poświęcenia kościołów i kaplic, uwzględniono najnowsze prace konserwatorskie, uzupełniono również – w miarę możliwości – dane o wyposażeniu świątyń, przede wszystkim o dyspozycji organów, ich powstaniu i wykonawcy. Wiele bieżących informacji zaczerpnięto z artykułów, publikowanych na łamach Niedzieli Płockiej, Gościa Płockiego i Miesięcznika Pasterskiego Płockiego. Mimo podjętych prób poszukiwań nie udało się niestety ustalić wszystkich dat poświęcenia kościołów, ołtarzy i dzwonów, ponieważ nie wszystkie dane znajdują się w Archiwum Kurii Diecezjalnej, zaś księgi posług biskupich z lat 80. i 90. XX w. oraz z początku XXI nie były prowadzone systematycznie. Podjęcie szerszej kwerendy w archiwach parafialnych pozwoli w przyszłości uzupełnić te braki.

3. Struktura Rocznika diecezji płockiej 2021

W obecnym Roczniku została zasadniczo przejęta struktura z poprzedniego wydania z 2004 r., ubogacona o nowe elementy. Publikację otwierają podstawowe informacje historyczne na temat diecezji: wykaz biskupów diecezjalnych oraz biskupów sufraganów i pomocniczych; chronologia erekcji parafii diecezji; kilka map, prezentujących podział administracyjny diecezji w ostatnich latach; strukturę Kurii Diecezjalnej, Sądu Biskupiego oraz innych urzędów; skład komisji, rad i zespołów diecezjalnych; skład trzech kapituł; nazwiska kapłanów odznaczonych różnymi godnościami; wykaz ruchów i stowarzyszeń diecezjalnych. Kolejną, zasadniczą i najbardziej obszerną częścią publikacji, są opisy wszystkich parafii diecezji z podziałem na 28 dekanatów. Na początku każdego z dekanatów został przedstawiony wykaz księży: dziekana, wicedziekan, ojca duchownego, dekanalnego duszpasterza rodzin, a następnie lista parafii, wchodzących w skład danego dekanatu.

Na dalszych stronach Rocznika zapisano wykazy księży według roczników święceń, księży emerytów i rezydentów, księży inkardynowanych do diecezji płockiej i pracujących lub przebywających poza diecezją, wykaz kapłanów inkardynowanych do innych diecezji i zamieszkujących na terenie diecezji płockiej, listę misjonarzy i misjonarek pochodzących z diecezji płockiej, listę z datami imienin kapłanów, katalog zakonów męskich i żeńskich z terenu diecezji.

Najwięcej zmian i nowości zostało wprowadzonych w opisach poszczególnych parafii diecezji. Każdą z kart katalogu otwierają podstawowe informacje adresowe o parafii oraz dane na temat strony internetowej lub fanpage’a facebookowego. Dzięki kwerendzie bibliograficznej udało się zaktualizować i pogłębić opisy historyczne w części Z dziejów parafii. Nowym elementem jest dodana do każdej parafii fundamentalna bibliografia na temat jej dziejów, która może być ważnym walorem opracowania i dalszych poszukiwań na ten temat. W dalszej części opisu zawarto: tytuł kościoła parafialnego oraz dodano – jeśli było możliwe ustalenie – datę konsekracji / poświęcenia świątyni[11]; dane o kościołach lub kaplicach filialnych; daty odpustów w parafii, godziny Mszy św. w niedziele i dni powszednie; dane o relikwiach posiadanych przez parafię; informacje adresowe o cmentarzach na terenie parafii. Kolejnymi nowymi elementami opisu są przekazane w kwestionariuszach lub ustalone drogą kwerendy miejsca pamięci narodowej i groby wojenne z terenu danej parafii oraz informacje o budynkach parafialnych. Następnie wskazano księgi metrykalne w archiwum parafialnym (ochrzczonych, zaślubionych, zmarłych), liczbę mieszkańców parafii (według danych Wydziału Ekonomicznego Kurii Płockiej) oraz dokładny opis jej terytorium z wykazem wszystkich miejscowości oraz poszczególnych ulic. Nową, ważną częścią opisu parafii jest lista księży proboszczów w niej posługujących od 1945 r., co było możliwe do ustalenia dzięki informacjom przekazanym przez obecnych księży proboszczów, a w bardzo wielu wypadkach z pomocą szczegółowej kwerendy akt parafialnych w Archiwum Kurii Diecezjalnej Płockiej. W dalszej części opisu parafii wymienieni są jej aktualni duszpasterze oraz inni kapłani, zamieszkali na terenie parafii. Przy nazwiskach księży dodano rok, od którego posługują, jak również adres mailowy lub oficjalny numer telefonu do plebanii. W przypadku księży seniorów wskazano rok, od którego mieszkają na terenie parafii oraz rok przejścia na emeryturę. Gruntownie uzupełnione zostały listy kapłanów pochodzących z parafii od 1939 r. – wiele z informacji zaczerpnięto z opracowań prozopograficznych ks. prof. Michała Mariana Grzybowskiego z serii Duchowieństwo diecezji płockiej oraz z nekrologów, publikowanych na łamach Miesięcznika Pasterskiego Płockiego. W stosunku do poprzednich Roczników zupełnie nowe są wykazy nazwisk sióstr i braci zakonnych pochodzących z parafii. Opis parafii zamykają listy kapłanów spoczywających na jej terenie oraz wiadomości na temat domów zakonnych, znajdujących się w parafii. Charakterystykę parafii ubogacono fotografiami kościołów parafialnych oraz kaplic lub kościołów filialnych albo cmentarnych. W przekazanych informacjach adresowych starano się zamieszczać jedynie takie (szczególnie maile), które są publiczne i mogą pomóc w kontakcie z danym księdzem, instytucją lub parafią. Nie zamieszczono prywatnych numerów telefonów lub prywatnych adresów zamieszkania kapłanów. Stopnie naukowe, tytuły i godności uwzględniono jedynie tam, gdzie wspomina się miejsce aktualnej pracy duchownego. Nie stosowano tytułów i godności w opisach Z dziejów parafii oraz w przypadku wspominania w informacjach historycznych kapłanów zmarłych.

Szczególne podziękowanie należy się ks. dr. Tomaszowi D. Lewickiemu, dyrektorowi Płockiego Instytutu Wydawniczego, za cierpliwą i kompetentną pracę nad składem i łamaniem tekstu oraz przygotowaniem Rocznika do publikacji.

Zasadnym wydaje się przekonanie, że Rocznik diecezji płockiej 2021 będzie pomocą w zdobywaniu podstawowych informacji o parafiach i instytucjach diecezji, jak również zachętą do podjęcia dalszych poszukiwań historycznych o jej bogatym dziedzictwie. Ewentualne uwagi do treści Rocznika diecezji płockiej 2021 można przekazywać do ks. Wojciecha Kućki (e-mail: wojciech.kucko@diecezjaplocka.pl).

ks. Wojciech Kućko
Redaktor naczelny

[1] Szerzej na temat historii rubrycel i schematyzmów: Stanisław Librowski, Katalog rubrycel i schematyzmów diecezji i zakonów historycznej Polski znajdujących się w Księgozbiorze Podręcznym Archiwum Diecezjalnego we Włocławku. Część 1: Rubrycele i schematyzmy diecezjalne. Zeszyt 1: Diecezja augustowska – archidiecezja krakowska, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1971, t. 23, s. 213-310, tu: s. 214-218.

[2] Por. Catalogi et elenchi universi clero dioecesis plocensis, t. 1: 1772-1830, zebrał i do druku przygotował Michał Marian Grzybowski, Płock 2010.

[3] Katalogi diecezji płockiej zebrał i do druku przygotował ks. Michał Marian Grzybowski: Catalogi et elenchi universi clero dioecesis plocensis, t. 1: 1772-1830, Płock 2010; Catalogi et elenchi universi clero dioecesis plocensis, t. 2: 1831-1852, Płock 2012; Catalogi et elenchi universi clero dioecesis plocensis, t. 3: 1853-1875, Płock 2015; Catalogi et elenchi universi clero dioecesis plocensis, t. 4: 1876-1888, Płock 2017; Catalogi et elenchi universi clero dioecesis plocensis, t. 5: 1889-1900, Płock 2019; Catalogi et elenchi universi clero dioecesis plocensis, t. 6: 1901-1907, Płock 2020; Catalogi et elenchi universi clero dioecesis plocensis, t. 7: 1908-1913, Płock 2020; Catalogi et elenchi universi clero dioecesis plocensis, t. 8: 1914-1925, Płock 2021.

[4] Por. Stanisław Librowski, Katalog rubrycel i schematyzmów diecezji i zakonów historycznej Polski znajdujących się w księgozbiorze podręcznym Archiwum Diecezjalnego we Włocławku. Część 1: Rubrycele i schematyzmy diecezjalne. zeszyt 2: Diecezja lubelska – diecezja płocka, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1972, t. 24, s. 5-94.

[5] Por. tamże, s. 94.

[6] Por. Wojciech Góralski, Organizacja sieci dekanalnej w diecezji płockiej, „Studia Płockie” 2014, t. 42, s. 147-178.

[7] Por. Wojciech Góralski, Andrzej Rojewski, Józef Śliwka (red.), Rocznik diecezji płockiej 1970, Płock 1970.

[8] Dekret Nr 1543/2003, „Miesięcznik Pasterski Płocki” 2003, t. 88, nr 7-8, s. 322-326.

[9] Dekret erygujący nowe dekanaty Nr 1975/2018, „Miesięcznik Pasterski Płocki” 2018, nr 7-8, s. 731-735.

[10] Dekret Nr 1600/2018, „Okólnik Kurii Diecezjalnej Płockiej” 2018, nr 19, s. 121.

[11] Por. Zawiłości terminologiczne i różnice między błogosławieństwem, poświęceniem i konsekracją świątyni oraz jej dedykacja wyjaśnione są np. w: Krystian Kletkiewicz, Rocznica poświęcenia kościoła, „Anamnesis” 2004, nr 39, s. 87-90; Marian Pisarzak, Błogosławieństwo i poświęcenie kościoła, „Anamnesis” 2004, nr 37, s. 72-74; Marek Kluwak, Znaczenie i ranga obchodzenia rocznicy poświęcenia kościoła w dniu dedykacji, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 2006, nr 4, s. 307-315.