Msza św. żałobna w kościele Janowym w intencji ks. prof. Michała M. Grzybowskiego

Mszy św. w intencji śp. ks. prof. Michała M. Grzybowskiego w kościele parafii św. Jana Chrzciciela przewodniczył ks. prał. dr Marek Jarosz, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku. Przypomniał, że ksiądz profesor w kościele Janowym „wielokrotnie sprawował Najświętszą Ofiarę, modlił się i oddawał Panu Bogu swoje życie”. Wyraził nadzieję, że „obfite owoce jego życia, kapłańskiej posługi i pracy naukowej” są dobre i zostaną przez Boga przyjęte. 

Homilię wygłosił ks. prał. dr hab. Daniel Brzeziński, prof. UMK w Toruniu, kapłan diecezji płockiej. Jak zaznaczył na wstępie, odejście ks. Grzybowskiego, to koniec pewnej epoki. 

- Pozostawia po sobie ogromny dorobek naukowy i popularyzatorski. Pozostawia owoce tytanicznej, niezwykle systematycznej, benedyktyńskiej pracy badawczej, działalności wydawniczej, ale też pozostawia po sobie dobrą pamięć, pamiętamy go jako człowieka życzliwego, skromnego, powściągliwego w wydawaniu sądów i opinii o innych, przyjaznego, potrafiącego i chcącego służyć – zaznaczył ks. Daniel Brzeziński. 

Kaznodzieja podkreślił, że ks. profesor Grzybowski służył Kościołowi i społeczeństwu, ofiarnie i z oddaniem, zagłębiając się w historię i zgłębiając przeszłość – „służył teraźniejszości i służył przyszłym pokoleniom aż do ostatnich chwil swojego życia”.  

Przypomniał dystans ks. Grzybowskiego do świata i do siebie, świadomość wielkiej odpowiedzialności za to, co robił i umiejętność współpracy z osobami świeckimi: - To niestrudzony piewca przeszłości i kustosza pamięci o czasach i ludziach minionych, o których nie wolno nam zapomnieć. To człowiek - instytucja, trudno będzie sobie bez niego wyobrazić naszą diecezję i naszą małą ojczyznę, bo był tutaj od zawsze. Pozostaną po nim wielkie dzieła duchowe i materialne, spisane i utrwalone, ale przekazane jak życiowa mądrość – zaakcentował ks. Daniel Brzeziński. 

Kolejna Msza św. pogrzebowa sprawowana będzie 1 lipca o godz. 12:00 w bazylice katedralnej płockiej, z udziałem biskupa płockiego Szymona Stułkowskiego i bp. Jacka Grzybowskiego, biskupa pomocniczego warszawsko-praskiego, bratanka śp. ks. prof. Michała M. Grzybowskiego. Mszę poprzedzi modlitwa różańcowa w katedrze. Po Mszy św. ciało zmarłego spocznie w grobowcu profesorów Wyższego Seminarium Duchownego na cmentarzu katolickim w Al. Kobylińskiego w Płocku. 

Michał Marian Grzybowski urodził się 8 września 1937 r. w Starej Wsi koło Przasnysza. Był absolwentem Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku, gdzie odbył studia filozoficzno-teologiczne. Święcenia kapłańskie przyjął 12 września 1960 r. w Płocku. Był wikariuszem w parafiach Pomiechowo, Zakroczym i św. Jana Chrzciciela w Płocku. Kontynuował studia wyższe w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (dziś Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) ukończone w 1968 r. uzyskaniem tytułu magistra teologii w zakresie historii Kościoła. W 1977 r. za rozprawę poświęconą kościelnej działalności biskupa płockiego Michała Jerzego Poniatowskiego w ATK w Warszawie otrzymał stopień doktora nauk teologicznych w zakresie historii Kościoła. 12 lat później, w 1989 r. za pracę o szkolnictwie elementarnym na Mazowszu północnym na przełomie XVIII i XIX wieku Rada Naukowa Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk nadała mu stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii. W 1999 r. otrzymał nominację profesorską.

Działalność naukowo-dydaktyczną ks. prof. M.M. Grzybowski prowadził początkowo jako nauczyciel historii w Niższym Seminarium Duchownym, a od 1991 r. jako wykładowca akademicki. Przez 20 lat wykładał w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, w Mazowieckiej Wyższej Szkole Humanistyczno-Pedagogicznej w Łowiczu, w Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej we Włocławku, w toruńskim i płockim Wyższym Seminarium Duchownym oraz w Szkole Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku i w Punkcie Konsultacyjnym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 

Plonem jego pracy akademickiej jest blisko 700 prac licencjackich, magisterskich i podyplomowych napisanych pod jego kierunkiem oraz 14 prac doktorskich, których był promotorem. Ks. prof. M.M. Grzybowski pełnił też wiele ważnych funkcji w administracji kościelnej jako dyrektor Wydziału Katechetycznego Kurii Diecezjalnej Płockiej, a następnie dyrektor Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego (w latach 1974–1990) i wicedyrektor Archiwum Diecezjalnego w Płocku.

Bibliografia publikacji ks. prof. M.M. Grzybowskiego przekracza 800 pozycji. Zdecydowana większość dotyczy spuścizny historycznej Mazowsza, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Kościoła, a także szkolnictwa. Do ważniejszych pozycji należą: „Kościelna działalność Michała Jerzego Poniatowskiego biskupa płockiego 1773–1785” (Warszawa 1983); „Wojna polsko-rosyjska 1920 r. w Płocku i na Mazowszu” (Płock 1990); „Kalendarium życia Antoniego J. Nowowiejskiego biskupa płockiego 1908–1941” (Płock 1992); „Pałac biskupów płockich” (Płock 1996); „Sto lat płockiej telefonizacji 1899–1999” (Płock 2000); „Martyrologium duchowieństwa diecezji płockiej w latach 1939–1945” (Włocławek–Płock 2002); „Kościół katolicki w Płocku w latach 1793–2003” (Płock 2004); dziesięciotomowe „Duchowieństwo diecezji płockiej” (Płock 2007–2022) oraz wydana w 2015 r. przez Towarzystwo Naukowe Płockie praca „Episkopat płocki w latach 1075–2015. 940 lat istnienia diecezji” napisana przez ks. prof. M.M. Grzybowskiego wspólnie z prof. Leszkiem Zygnerem (tuż przed śmiercią ukazało się drugie wydanie, poprawione i uzupełnione). 

Na uwagę zasługują też liczne monografie parafii w diecezji płockiej oraz publikacje materiałów źródłowych do historii Mazowsza, w tym: „Materiały do dziejów szkolnictwa i oświaty na Mazowszu”, „Materiały do dziejów ziemi płockiej. Z archiwaliów diecezjalnych płockich XVIII wieku” oraz „Z archiwaliów diecezjalnych płockich XIX w.”, a także opracowania katalogów i elenchusów diecezji płockiej od 1772 r. Ks. prof. M.M. Grzybowski był również autorem biogramów w „Polskim Słowniku Biograficznym” i „Słowniku Polskich Teologów Katolickich”.

Ks. prof. M.M. Grzybowski brał aktywny udział w pracach Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich przeciw Narodowi Polskiemu, należał do Mazowieckiego Towarzystwa Kultury i Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. W latach 2002-2018 był wiceprezesem Towarzystwa Naukowego Płockiego, w 2015 r. otrzymał godność członka honorowego TNP.

Wyrazem uznania efektów pracy ks. prof. M.M. Grzybowskiego są przyznane mu godności i odznaczenia, w tym: tytuł kanonika honorowego Kapituły Katedralnej Płockiej, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Medal „Za zasługi dla miasta Płocka”, Wielki Order Świętego Zygmunta, tytuł Super Płocczanina Roku. Prywatnie był człowiekiem życzliwym, skromnym, z poczuciem humoru, lubianym przez studentów. 

Ks. prof. Michał M. Grzybowski zmarł 29 czerwca 2023 r. w szpitalu w Warszawie, po ciężkiej chorobie, w 86. roku życia i 63. roku kapłaństwa. Spocznie w grobie profesorów WSD w Płocku, na cmentarzu katolickim w Al. Kobylińskiego w Płocku.