- Strona główna >
- Dla turystów >
- Muzeum
Muzeum Diecezjalne w Płocku im. bł. abpa Antoniego Juliana Nowowiejskiego
Adres: ul. Tumska 3A, 09-402 Płock,
tel. (24) 262 26 23
e-mail: mdp@mdplock.pl
Dyrektor: ks. kan. mgr Andrzej Milewski
Wicedyrekor: mgr Barbara Piotrowska
Godziny otwarcia:
Niedziela/poniedziałek nieczynne
Wtorek – piątek 10.30 -14.00
Sobota 10.00 – 16.00
Historia muzeum
Zbiory zostały po raz pierwszy udostępnione publiczności w roku 1904. 9 stycznia 1904 roku pierwszy wpis do księgi pamiątkowej złożył Henryk Sienkiewicz, który pisał: „Kościół jest stróżem przeszłości, piastunem teraźniejszości i siewcą przyszłości”.
Obiekt przebudowano w latach 1925-1938. Funkcję dyrektora muzeum pełnił wtedy ks. Aleksander Dmochowski. W czasie II wojny światowej siedziba muzeum uległa zniszczeniu. Po wojnie za jej remont odpowiedzialny był ks. Lech Grabowski, który był dyrektorem muzeum w 1939 roku oraz w latach 1959-1993. W latach 1993-2009 pieczę nad muzeum objął ks. Bronisław Gwiazda. Jego zasługą jest między innymi remont dachu i klatki schodowej.
W 2008 roku Muzeum Diecezjalne zostało powiększone o dodatkową siedzibę w tzw. Opactwie Pobenedyktyńskim. W czasie uroczystego poświęcenia Opactwa Benedyktyńskiego otwarto dla zwiedzających bogaty Skarbiec Muzeum Diecezjalnego w Płocku.
Historia Opactwa św. Wojciecha wiąże się z historią Płocka, będącego jednym z najstarszych miast w Polsce. Już w X wieku na dzisiejszym Wzgórzu Tumskim istniała pierwsza osada, a w II połowie X wieku powstał tutaj drewniany gród obronny. W czasach panowania Bolesława Chrobrego wzniesiono tu palatium, do którego dobudowano kaplicę na planie koła. Istnieją dwa tradycyjne przekazy mówiące o fundacji samego opactwa. Zostało ono założone bądź przez biskupa płockiego Wita około 1193, bądź też ufundował je mityczny Poraj, brat świętego Wojciecha. Badacze rozpatrują kilka różnych hipotez dotyczących fundacji klasztoru, do dziś ta kwestia pozostaje jednak nie wyjaśniona. Pierwsza wzmianka o opactwie pochodzi z 1240 roku. Dziś zespół zabudowań obejmuje pozostałości rotundy, skrzydła klasztoru, muru obronnego zamku, wieżę zegarową oraz baSalasztę zamkową.
Historia zbiorów
Pierwsze zbiory muzeum pochodziły z wyposażenia samej katedry oraz z darowizn, jakie poczynili na rzecz muzeum ks. kan. Tomasz Kowalewski, ks. Józef Mrozowski, ks. Ksawery Ziemiecki, prof. Franciszek Tarczyński oraz prof. Klemens Jędrzejewski. Obecnie w placówce przechowywane są także zabytki pochodzące z kościołów diecezji płockiej. Ostatnio zbiory muzealne powiększyły się o obrazy z kolekcji Wiesławy Kwiatkowskiej i Felixa Tuszyńskiego, a także dary ks. prał. Władysława Stradzy. Swoją kolekcję filatelistyczną „Niezwykły gospodarz Watykanu” przekazał na rzecz muzeum Aleksander Pluszcza, natomiast dzięki Franciszkowi Olkowskiemu zasoby muzeum powiększyły się o zbiór monet i banknotów „Muzyka w numizmatyce”.
Stare Muzeum
W tzw. Starym Muzeum, mieszczącym się w neogotyckiej siedzibie, można podziwiać piękną kolekcję zabytków sakralnych, kolekcję numizmatyki, sfragistyki i broni białej. Przechowywane są tu także rękopisy, zbiory archeologiczne czy kolekcja pasów kontuszowych. Na ekspozycji w Starym Muzeum oglądać można także portrety trumienne, charakterystyczne dla sztuki polskiej związanej z sarmackimi obyczajami pogrzebowymi. Miłośnikom malarstwa polecamy obejrzenie obrazu Żal św. Piotra przypisywanego znanemu malarzowi epoki klasycyzmu, Franciszkowi Smuglewiczowi oraz Św. Annę Samotrzeć z Różana (I połowa XVII w.), czy kolekcję obrazów ze szkół włoskiej, hiszpańskiej, niemieckiej, flamandzkiej i angielskiej.
Muzeum może poszczycić się także kolekcją rękopisów, wśród których można podziwiać Perykopy ewangeliczne z ok. 1160 r., trzy Graduały z XIII, XIV i XVI w., Objawienia św. Brygidy z 1400 r. i Dyplom lokacyjny miasta Płocka z 1237 r. W kolekcji starodruków i pierwodruków znajdują się atlasy nawigacyjne oraz pierwsze wydanie Pana Tadeusza z Paryża (1834) i Warszawy (1858).
Opactwo Pobenedyktyńskie
W Opactwie Pobenedyktyńskim przechowywane są niezwykle cenne dzieła złotnicze, pochodzące ze skarbca Katedry Płockiej. Wśród najcenniejszych eksponatów ze zbiorów muzeum, pochodzących właśnie z tzw. Skarbca, należy wymienić wspominany już wcześniej kielich Konrada Mazowieckiego (1240 r.), hermę św. Zygmunta, egzemplarz Biblii Płockiej, pastorał biskupa Andrzeja Krzyckiego z początku XVI w. czy czaszę puszki czerwińskiej (ok. 1180 r.). Do późniejszych darów, które można podziwiać w skarbcu, zaliczyć można relikwiarz tablicowy z cząstkami świętych, m.in. Andrzeja Apostoła, Szczepana, Rocha, Urszuli i św. Kazimierza. Niezwykłym dziełem sztuki sakralnej jest także Ołtarzyk polowy ze sceną Ostatniej Wieczerzy, ofiarowany Katedrze Płockiej przez Konstancję Austriaczkę, żonę Zygmunta III Wazy. Ołtarzyk ten wykonał w Augsburgu ok. 1610-1620 złotnik Mateusz Walbaum. Także z Augsburga pochodzi tzw. Wielka Monstrancja, wykonana ok. 1680 r. przez Michała Maira. W zbiorach muzeum znajdują się także komplety szat liturgicznych oraz złoty kielich, pochodzące z fundacji Karola Ferdynanda, biskupa płockiego i wrocławskiego (1640-1655). Na ekspozycji można podziwiać także niezwykle kunsztownie wykonane gotyckie monstrancje.
Ciekawie prezentują są także wystawy stałe, dostępne dla zwiedzających – Opactwo Pobenedyktyńskie: „Chrystus w sztuce – malarstwo i rzeźba od XV do XX w.”, wystawa poświęcona świętej Faustynie, XII-wieczna Biblia Płocka czy cykl obrazów „Madonny z poezji polskiej” autorstwa Wiesławy Kwiatkowskiej.
"Teraz czas na ludzi głębokiej wiary, ludzi wielkich ideałów! Ideały się nie starzeją! Ideały ze świętością u ich szczytu – wciąż są młode, bo Bóg jest młody! Świętość, wprawianie w świętość, obrona świętości jest obowiązkiem Kościoła! To ona jest specyficzną wartością, do której tylko Kościół zaprasza! I podkreślam – ona jest jego obowiązkiem! Naszym obowiązkiem!" (Z homilii na zakończenie II Synodu Młodych Diecezji Płockiej)
Księga „Gdzie jest Bóg, tam jest przyszłość”. XLIII Synod Diecezji Płockiej składa się z trzech części. W pierwszej zamieszczono 14 dekretów synodalnych (dokumentów głównych), opracowanych przez właściwe komisje synodalne. W drugiej części Księgi synodalnej znalazły się: statuty instytucji, instrukcje, regulaminy i wytyczne. W części trzeciej, oprócz nieodzownego materiału prawnego (Dekret Biskupa Płockiego, zwołujący Synod; Regulamin Synodalny itp.), zamieszczony został List pasterski Biskupa Płockiego na Wielki Post 2013 „Synod szkołą wędrowania z Kościołem, w Kościele i dla Kościoła”, wspomniany List pasterski na Niedzielę Synodalną, a także liczne, bogate w treści homilie i przemówienia Biskupa Piotra, wygłaszane podczas Sesji Plenarnych Synodu oraz przy innych okazjach, wykorzystywanych przez Biskupa dla krzewienia idei synodalnej w Diecezji.
